تبیین استراتژی مطلوب مبتنی بر عوامل مؤثر در توسعۀ گردشگری پایدار روستایی در نواحی نیمهخشک (مورد مطالعه: شهرستان آباده)

Abstract

امروزه گردشگری به‌عنوان یک رویکرد مطلوب در توسعۀ روستایی نقش مهمی دارد. توسعۀ این بخش اقتصادی نیازمند شناخت عوامل داخلی و خارجی مؤثر با هدف ایجاد پایداری است. نواحی نیمه‌خشک ایران شرایط خاص خود را برای توسعۀ این بخش دارد. پژوهش حاضر با هدف تبیین استراتژی مطلوب مبتنی بر تحلیل عوامل داخلی و خارجی برای توسعۀ گردشگری پایدار روستایی در نواحی نیمه‌خشک ایران به‌صورت موردی شهرستان آباده انجام شده است. این پژوهش از‌نظر ماهیت در زمرۀ پژوهش‌های کمّی و از نوع توصیفی–تحلیلی با رویکرد پیمایشی است. جامعۀ آماری پژوهش کارشناسان اداره‌های شهرستان آباده بوده است که با روش گلوله‌برفی حجم نمونه 50 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامۀ محقق‌ساخته شامل عوامل داخلی و خارجی بوده است. تحلیل‌ها با سه مدل SWOT، AHP و Vokor انجام شده است. نتایج نشان داد که مهم‌ترین عوامل قوت، ضعف، فرصت و تهدید به‌ترتیب در‌زمینۀ توسعۀ گردشگری پایدار روستایی شامل روحیۀ قوم‌گرایی و جمع‌گرایی در روستاها با وزن نهایی (388/0)، کمبود اقامتگاه گردشگری در روستاها با وزن نهایی (427/0)، امکان جذب سرمایه‌گذاری از بخش خصوصی با وزن نهایی (375/0)، خشکسالی و کم‌آبی در سال‌های اخیر با وزن نهایی (523/0) است. در این مطالعه بهترین استراتژی برای تحقق توسعۀ گردشگری پایدار روستایی «استراتژی تنوع» تعیین شد که مهم‌ترین آنها شامل جذب سرمایه در‌حوزۀ گردشگری و برندسازی است. همچنین، بر‌اساس مدل ویکور روستای بیدک و فیروزی در اولویت اجرای استراتژی‌های مطلوب از نوع تنوع برای توسعۀ گردشگری شناخته شدند.