آشکارسازی ظرفیتهای اجتماعی جامعۀ محلی در امنیت پایدار (مورد مطالعه: روستاهای مرزی شهرستانهای درمیان و سربیشه)

Abstract

امنیت پایدار سکونتگاه‌های روستایی از‌جمله موضوعاتی است که پژوهشگران از زوایای مختلف به آن توجه کرده‌اند و با رویکردهای متفاوت نیز بدان پرداخته‌اند. پژوهش حاضر با رویکرد انسجام‌محور و با هدف آشکارسازی ظرفیت‌های جامعۀ محلی در تحقق امنیت پایدار سکونتگاه‌های روستایی شهرستان‌های مرزی درمیان و سربیشه در خراسان انجام شده است. روش پژوهش از‌نظر ماهیت در زمرۀ پژوهش‌های کمّی و انوع توصیفی–تحلیلی با رویکرد پیمایشی است. جامعۀ آماری پژوهش 62 سکونتگاه روستایی در حدفاصل 30 کیلومتری مرز مشترک این شهرستان‌ها با کشور افغانستان است که مشتمل بر 4502 خانوار بوده است. در بخش نمونه‌گیری این مطالعه در‌سطح روستا از روش غیر‌احتمالی و در‌سطح خانوار از روش احتمالی از نوع تصادفی-طبقه‌ای استفاده شده است. حجم نمونه 354 خانوار روستایی ساکن در روستاهای نمونۀ پژوهش است که با استفاده از فرمول کوکران برآورد شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامۀ محقق‌ساخته شامل متغیرهای مربوط به مؤلفه‌های مشارکت، اعتماد، انسجام و همبستگی اجتماعی است. نتیجۀ حاصل نمایانگر تأثیر مؤلفه‌های مشارکت، اعتماد و همبستگی اجتماعی بر امنیت پایدار از‌منظر جامعۀ محلی است. همچنین، نتیجۀ پژوهش تأیید کرد که ذهنیت مطلوبی به مؤلفه‌های اجتماعی در مناطق روستایی وجود دارد که باعث رشد و توسعۀ امنیت و تعمیم آن به مناطق روستایی ضعیف‌تر خواهد شد.