چرایی و چگونگی حضور قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء‌ در عرصه معدن و صنایع معدنی

Abstract

اولین عملیات اکتشاف جامع و سیستماتیک معدنی در کشور ما، در دهه‌های 60 و70 میلادی توسط کشور شوروی سابق انجام شد؛ و پس از آن، عملیات پی‌جویی و اکتشاف جامع در کشور انجام نشده و عمده فعالیت‌های اکتشاف به‌صورت موردی و منطقه‌ای انجام شده و بخش قابل توجهی از ذخایر عمیق و همچنین ذخایر منطقه کویر لوت ناشناخته مانده است.<br /> در حال حاضر، دولت مدیریت بیش از70 معدن اصلی کشور با ذخایر بسیار بالا را خود بر عهده دارد و حتی تا چند برابر معادن در دست بخش خصوصی، استخراج و فرآوری محصول معدنی دارد. به بیان دیگر، انحصار استخراج و فرآوری مواد معدنی در دست دولت است.<br /> طی سال‌های گذشته، عمدتاً بهره‌برداری از سطح و قسمت‌های کم‌عمق معادن صورت گرفته و حتی اکتشاف هم در بخش‌های سطحی و نزدیک به سطح صورت می‌گیرد. این امر سبب شده است که قسمت‌های پرعیار مواد معدنی مصرف شده، و بخش‌های کم‌عیار به‌صورت باطله و همراه با باطله‌های دیگر، بخشی از فضای اطراف معادن و صنایع مربوطه را پر کند؛ و بعضاً موانع، خطرات و مشکلات زیست‌محیطی فراوان ایجاد کند، که در مواردی غیر قابل جبران است.<br /> اکنون با 340 میلیون تن برداشت سالانه از ذخایر معدنی، کمتر از 4/0 درصد از ذخایر کشور استخراج می­شود. این درحالی است که میانگین برداشت از ذخایر معدنی در جهان، یک درصد از حجم کلی ذخایر در سال است.<br /> در حال حاضر، از روش‌های نوین معدن­کاری استفاده نمی­شود و استحصال و استخراج از معادن علمی نیست. این شرایط در مجموع سبب هدر رفتن بسیاری از منابع طبیعی کشور می‌شود، که قابلیت استفاده خود را برای نسل‌های آینده هم از دست می‌دهند.<br /> در بخش فرآوری، ایران فاصله زیادی با کشورهای معدنی دنیا دارد. به­عنوان مثال می­توان به نبود دانش فنی و صنعت استحصال و یا عدم همخوانی و ارتباط منطقی بین نسبت تولید و میزان ذخایر فلزی تیتانیم، کروم، آنتیموان، مولیبدن، منگنز و ... اشاره کرد.<br /> دولت در سال­های اخیر در انجام وظایف قانونی خود در زمینه تصویب و عملیاتی کردن سند راهبردی توسعه بخش صنعت و معدن و به تبع آن، اتخاذ سیاست­های معدنی خاص و به کارگیری سیاست­های گزینشی و کارکردی، ناموفق بوده است.