بررسی نقش حمایت‌های دولتی در شکل‌گیری راهبردهای شرکت‌های دانش‌بنیان در مواجهه با پیامدهای پاندمی کرونا

Abstract

ویروس کرونا همچنان در جهان گسترش پیدا می‎کند و پیامدهایی جدی را برای اقتصاد کشورها و کسب‎وکارهای کوچک و بزرگ به وجود می‎آورد. در این شرایط، در کشورهایی مانند ایران که همزمان با تحریم نیز مواجه هستند، شرکت‎های دانش‌بنیان به عنوان شرکت‌هایی که با استفاده از دانش، محصولات/خدمات نوین را وارد بازار می‌کنند، اهمیتی حیاتی دارند. لذا هدف اصلی این مقاله بررسی عوامل موثر و به طور خاص حمایت‎های دولتی بر شکل‎گیری راهبردهای شرکت‎های دانش‎بنیان در مواجهه با پیامدهای همه‎گیری کرونا است. این مقاله از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع تحقیق، کیفی محسوب می‎شود. در این مقاله با مرور ادبیات موجود، ابتدا پیامدهای شیوع ویروس کرونا را برای شرکت‎ها شناسایی و دسته‎بندی کردیم و سپس با استناد به مدل مایلز و اسنو، راهبردهای شرکت‎ها در پاسخ به این پیامدها را در چهار دسته تدافعی، فرصت‎جویانه، واکنشی و تحلیلگرانه طبقه‎بندی کردیم. سپس با مرور ادبیات بحران‎های اقتصادی پیشین، عوامل موثر بر چگونگی پاسخ‎دهی شرکت‎ها را شناسایی و طبقه‎بندی کردیم. پس از طراحی مدل مفهومی پژوهش، برای جمع‎آوری داده‎های متغیرها، مصاحبه‎هایی نیمه‎ساختاریافته را با مدیران 20 شرکت دانش‎بنیان کشور انجام دادیم. از آنجایی که روش مطالعه موردی و به طور خاص مطالعه موردی چندگانه ابزاری اثبات‎شده برای درک عمیق پدیده‎های خاص محسوب می‎شود، برای تحلیل کیفی داده‎های جمع‎آوری شده از روش مطالعه موردی چندگانه استفاده کردیم و برای اعتباربخشی به تحلیل خود از روش تثلیث منابع بهره گرفتیم که مصاحبه‎ با مدیران، مستندات معاونت علمی ریاست جمهوری و مستندات صندوق نوآوری و شکوفایی سه ضلع آن را تشکیل می‎دهند.