بررسی سازگاری اولیه گیاهان در سطوح مختلف شوری در کانون گردوغبار 4 خوزستان

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی استقرار، زنده‌مانی و برخی ویژگی­‌های نهال‌های شش گونه گیاهی در 3 سطح شوری کم (dS/m15-0) ، متوسط (dS/m60-16) و زیاد (dS/m105-61) در کانون گردوغبار جنوب و جنوب شرق اهواز (شماره 4)، در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با 48 تکرار انجام شد. درمجموع تکرارها و تیمارها تعداد 864 پایه نهال از 6 گونه گیاهی شور‌گز Delile ex Desv. Tamarix passerinoides، گز شاهی L. Tamarix aphylla، سریم L. Lycium depressum، کهور پاکستانی (آمریکایی) SW. DC. Prosopis juliflora، اکالیپتوس Dehnh. Eucalyptus camaldulensis و اشنان Seidlitzia rosmarinus Bunge ex Boiss. کشت شد. در فاصله­‌های زمانی مشخص، زنده‌مانی و شاخص‌های ارتفاع، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش و قطر یقه گیاهان اندازه‌گیری شد. برای مقایسه ویژگی­‌های مورد بررسی از آزمون تجزیه واریانس یک‌طرفه و روش LSD استفاده شد. نتیجه حاکی از آن بود که گونه‌های گز شاهی، شورگز، اشنان و کهور پاکستانی به‌­ترتیب با میانگین زنده‌مانی 95.8%، 91.6%، 81.9% و 75.6%، قدرت بیشتری برای حضور در شرایط نامساعد محیطی این منطقه دارند. گونه اکالیپتوس باوجود عدم زنده‌مانی در شوری زیاد و زنده‌مانی بسیار کم (6.2%) در شوری متوسط، در منطقه شوری کم، زنده‌مانی 66.6% را نشان داد که در شرایط پرتنش منطقه مقدار قابل‌قبولی است. درحالی‌که گونه سریم با توجه به عدم زنده‌مانی در شوری زیاد و میانگین زنده‌مانی کم (27%) در شوری کم در پروژه‌های احیای زیستی (بیولوژیک) در شرایط بوم­‌شناختی مشابه این منطقه قابل توصیه نبود. ارتفاع همه گونه‌های موردبررسی و تاج پوشش همه آن‌ها به‌غیراز گونه کهور پاکستانی در سطوح مختلف شوری دارای اختلاف معنی‌دار بود؛ بنابراین با توجه به نتایج پژوهش حاضر و باوجوداینکه کاشت گیاهان بومی گز شاهی، شورگز و اشنان در اراضی این منطقه موفقیت‌آمیز بوده است می‌توان این گونه‌ها را در پروژه‌های نهال‌کاری در مناطقی با شرایط اکولوژیک مشابه به‌جای گونه غیر‌بومی کهور پاکستانی توصیه کرد.