فلور، پراکنش جغرافیایی و گروه‌های کارکردی گیاهان در محدوده معدن مس سونگون استان آذربایجان شرقی

Abstract

شناسایی فلور در محیط‌های معدن‌کاری به‌منظور حفظ تنوع زیستی و احیای پوشش گیاهی این مناطق ضروری است. در پژوهش حاضر، فلور و گروه‌های کارکردی گیاهان محدودۀ معدن مس سونگون، یکی از مهم‌ترین منابع مس ایران، در استان آذربایجان‌شرقی بررسی شد. پوشش گیاهی در محدودۀ فعالیت مجتمع مس سونگون شامل باطله‌های رهاشده، منطقۀ تحت‌تأثیر زه‌آب اسیدی معدن و مناطق شاهد بررسی شد. نتایج نشان دادند مناطق شاهد با تعداد 73 گونه متعلق به 21 تیره، بیشترین تعداد گونه و تیره‌های گیاهی را دارند و دو تیرۀ Poaceae (55/20 درصد) و Asteraceae (43/16 درصد) تیره‌های غالب گیاهی‌اند. در منطقۀ تحت‌تأثیر زه‌آب اسیدی معدن، Asteraceae (93/20 درصد) و Poaceae (55/20 درصد) بیشترین فراوانی را داشتند و در باطله‌های معدن Asteraceae (64/23 درصد) و Fabaceae (55/14 درصد) تیره‌های غالب گیاهی بودند. گونه‌های <br /> <em>Rhamnus cathartica</em>، <em>Fumaria bracteosa</em> و <em>Equisetum flviatile</em> منحصراً در منطقۀ عبور زه‌آب اسیدی معدن و گونه‌های <em>Chenopodium album</em>، <em>Atriplex tararica</em> و <em>Hyoscyamus arachnoideus</em> منحصراً در باطله‌های معدن حضور داشتند. در مناطق شاهد نیز <em>Carex stenophylla</em>، <em>Hypericum dogonbadanicum</em> و <em>Allium kotschyi</em> گونه‌های انحصاری شناسایی شدند. همی‌کریپتوفیت بیشترین فراوانی را در هر سه منطقه داشت و باطله‌های معدن فانروفیت نداشتند. فلور منطقه به‌طور عمده متشکل از پهن‌برگان علفی و گونه‌های چندساله بود و عناصر رویشی ایرانی - تورانی بیشترین فراوانی را در هر سه منطقه داشتند. پتانسیلی از گونه‌های گیاهی به‌ویژه تثبیت‌کنندۀ نیتروژن در فلور منطقه وجود دارد که در احیای پوشش گیاهی این منطقه مفید است.<br /> <strong> </strong>