تحلیلی سازه‌انگارانه از نقش ماهیت دولت و نیروهای سیاسی عراق در شکل‌گیری داعش

Abstract

این پژوهش به بررسی شرایطی پرداخت که منجر به از دست دادن بخش‌هایی از مناطق عمدتاً سنی نشین عراق به نفع داعش شد و چرایی این مسئله را با توجه به ماهیت دولت و نیروهای سیاسی عراق بررسی نمود. مسئله پژوهش این بود که نظریه سازه‌انگارانه چگونه می‌تواند به تبیین نقش ماهیت دولت و نیروهای سیاسی عراق در شکل‌گیری داعش کمک نماید. ادعای پژوهش این بود که رفتارهای غیردموکراتیک و تمرکزگرا یک رژیم در چارچوب هویت و منافع متعارض باعث پیوستن مخالفان به گروه‌های تروریستی می‌شود، چراکه راه دیگری برای کسب جایگاه خود ندارد. همین مسئله باعث شد تا اعراب سنی و نیروهای بعثی به‌جامانده از رژیم سابق در جهت مخالف با دولت شیعی عراق؛ به سمت داعش سوق یابند. مدل نظری پژوهش سازه‌انگاری و روش پژوهش به‌صورت توصیفی-تحلیلی بود و برای گردآوری اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای و اسنادی استفاده شد. مشخص شد که در تحلیل عوامل زمینه‌ساز شکل‌گیری داعش، نمی‌توان از نقش مؤلفه‌ها و عوامل بیرونی گذشت، اما نباید از مؤلفه‌های داخلی نیز غافل بود. چراکه طبق یافته‌ها، یکی از علل اصلی شکل‌گیری و قدرت گیری داعش در عراق را، باید حاکمیت دولت شیعی عراق و سیاست‌های غلط و گاه در تضاد با منافع و هویت گروه‌های سنی و نیروهای بعثی دانست که مخالفان را به سمت داعش سوق داد.