بررسی دامنه پراکنش، تراکم و زیست‌شناسی زادآوری قرقاول بال نقره‌ای (Phasianus colchicus principalis, Sclater, 1885) در شمال‌شرق ایران

Abstract

قرقاول معمولی (<em>Phasianus</em> <em>colchicus</em>, Linnaeus, 1758) گونه بومی ناحیه جغرافیایی اروپا-آسیاست. زیرگونه قرقاول بال نقره‌ای (<em>P. c.</em> <em>principalis</em>) در ترکمنستان و شمال افغانستان تا اراضی مجاور رودخانه هریرود در شمال‌شرق ایران حضور دارد. پژوهش حاضر، نخستین تلاش در جهت تعیین دامنه پراکنش و میزان تراکم جمعیت‌های قرقاول بال نقره‌ای و شناخت زیست‌شناسی زادآوری آن در شمال‌شرق ایران است. به منظور مطالعه تراکم و پراکنش قرقاول بال نقره‌ای در دو شهرستان سرخس و درگز، 36 ایستگاه تعیین شد. بررسی رفتار زادآوری این زیرگونه شامل فرآیند تخم‌گذاری، تفریخ و تغذیه جوجه‌ها، با نصب دوربین و انجام فیلم‌برداری در 10 ایستگاه که در آن 14 آشیانه فعال پیدا شد، انجام گردید. بر اساس این مطالعه، شکل آشیانه ساده، تاریخ آغاز جوجه‌آوری در 5±21 فروردین‌ماه، خروج جوجه‌ها از تخم در 5±18 اردیبهشت‌ماه و میزان مشارکت والد نر در پرورش جوجه‌ها اندک است. طول دوره تفریخ تخم‌ها در طبیعت 1±24 روز است. مقایسه ریخت‌سنجی تخم‌ها (طول و عرض)، ابعاد آشیانه و تعداد تخم در آشیانه به تفکیک در 10 ایستگاه، بیانگر اختلاف معنی‌دار در جمعیت‌های مورد مطالعه است (P<0.05, ANOVA)؛ به طوری که تحلیل ممیزی و دارنگاره حاصل از صفات ریخت‌سنجی تخم‌ها، جدایی جمعیت‌ها را تأیید می‌کند. علاوه بر این، مقایسه ریخت‌سنجی تخم‌ها نشان‌دهنده تفاوت معنی‌دار طول تخم در حالت اسارت نسبت به طبیعت است (P<0.05).