گسلش پویا در جنوب باختر یزد

Abstract

چکیده خطه یزد در ایران مرکزی دامنه ای با دگرریختی فعال در قلمرو برخورد عربی-اوراسیا به شمار می رود. منطقه مورد بررسی در جنوب باختر یزد واقع است و با گسل دهشیر در خاور و گسل مهریز در باختر احاطه می شود. این سامانه گسلی راستای عمومی شمال باختری دارد و مستندات فراوانی از گسلش پویا را در خود جای داده است. گسلهای اصلی و فرعی به منظور شناخت ویژگیهای ساختاری و زمین ریختی پهنه های گسلی در عکس های ماهواره ای ترسیم شده است. موقعیت رومرکز پنج زمین لرزه دستگاهی با بزرگای بین ٤ تا ٥ ریشتر در پهنه گسلی تنگ چنار و گسلهای مسبب احتمالی آنها مشخص شده است. گسل پویای طزنج با راستای شمال باختری برای نخستین بار در این نوشتار معرفی شده است. در این گستره، سازوکار چیره گسل ها راستالغز راست بر با مؤلفه معکوس می باشد که بیانگر جنبش کنونی گسلها است. داده های زمین ریختی بسیاری از جدایش راست بر واحدهای سنگی، مخروط افکنه های آبرفتی کواترنری و قناتها در راستای گسلها ارائه شده است. شواهدی از جدایش راست بر واحدهای تریاس در حدود ٨٤۰ متر در راستای گسل تفت و ٢٢٥۰ متر در سنگهای کرتاسه زیرین در راستای گسل مهریز وجود دارد. جدایش راست بر مخروط افکنه های آبرفتی در ایستگاههای متعدد از حدود ١٤٠ متر تا بیشینه ٥٠٠ متر در راستای گسل توران پشت بازه تغییر دارد. تحلیل های زمین ریختی با برداشت های میدانی و اندازه گیری های هندسی و کینماتیک (جنبش شناختی) گسلها همراه است.