تحلیل لرزه خیزی پهنه بخاردن-قوچان با استفاده از تنشگاه ها و پارامترهای لرزه خیزی

Abstract

چکیده پهنه­گسلی بخاردن-قوچان­در قسمت­مرکزی­کمربند­چین خورده-رو­رانده­کپه­داغ در­شمالشرق ایران­در­مجاورت­مرز­ ایران­و ترکمنستان قرارداشته و ­با ­آرایه­ای از­گسلهای فعال امتدادلغز راستگرد با روند شمالغرب-جنوب شرق بوده که پایانه انتهایی آنها خمیدگی­پیدا کرده­و به­گسلهای کور­ متصل شده­اند. تغییر سازوکارگسلها از امتدادلغز به معکوس همراه راندگی باعث افزایش استرس، کوتاه­شدگی­وگسلش راندگی­در­خمیدگی ­انتهایی آنها ­شده­اند لذا اکثر ­زمین­لرزه­های­تاریخی و­ دستگاهی­در ­اطراف ­سامانه­­های ­گسلی پهنه بخاردن-قوچان ­توزیع یافته­اند. نتایج­­ بررسی­لرزه خیزی­ این­ پهنه ­با استفاده از­خرد­زمین­لرزه­ها­ و ­محاسبه ­مقادیر ­پارامترهای­لرزه­خیزی b-value، بعد فرکتالی ­و ­تهیه نقشه ­توزیع­محلی­تنش می­تواند اطلاعات ارزشمندی از توزیع تنش در پوسته زمین،ساز و کار گسلها و تغییرات سامانه­های گسلی در طول زمان و مکان احتمالی وقوع زلزله­های آینده را در اختیار قراردهد. در نواحی فعال نئوتکتونیکی مقدار تغییرات b-value بین حدود کمتر از6/0 تا1/1 می­باشد و بعد فرکتالی بین مقادیر صفر تا 2 تغییر می­کند. اگر b کمتر از6/0 باشد و بعد فرکتالی نزدیک به صفرباشد نشان­دهنده متمرکزشدن گسلها و زمین لرزه­ها­­­ در­تنشگاه­ها ­­­­­با میزان تنش بالا می­باشد ولی اگر مقدار b-value بیشتر از6/0 و بعد فرکتالی نزدیک به عدد2 باشد نشان­دهنده تنش کم وپراکندگی گسلها و زمین­لرزه­ها است. وقوع زلزله­های بزرگ در لبه این تنشگاه­ها دور از انتظار نیست هرچند احتمال اینکه آنها انرژی خود را به مرور زمان از دست بدهند و غیرفعال شوند نیز وجود دارد زیرا آزادشدن انرژی در گسل­های این پهنه از لحاظ لرزه شناختی به گونه­ای است که در شرایطی که گروهی از گسل­ها به آستانه جنبش می­رسند، مقادیر b در آنها بالا رفته و گروهی دیگر که در حال انباشت انرژی بوده، مقادیر b در آنها پایین می­باشند.