تحلیل گفتمان سیاست گذاری دولت در حوزه خانواده و مقایسه آن با واقعیت جامعه

Abstract

توجه به بافت اجتماعی و ذینفعان در فرایند سیاست‌گذاری یکی از مهم‌ترین شروط تحقق اهداف سیاست‌گذاران در جهت حفظ استحکام نهاد خانواده در برابر تغییرات اجتماعی است. بر همین اساس در مقاله حاضر تلاش گردید تا میزان انطباق سیاست‌های خانواده در محورهای مختلف با انتظارات خانواده ایرانی در این زمینه مورد بررسی قرار گیرد. روش پژوهش تحلیل گفتمان و مبتنی بر رویکرد دیرینه‌شناسانه میشل فوکو است. جامعه آماری پژوهش قانون تأمین زنان و کودکان بی‌سرپرست، قانون تسهیل ازدواج جوانان، قانون حمایت از خانواده و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت است. بر حسب گزاره‌های سیاستی استخراج شده از قوانین فوق، گفتمان سیاست‌گذاری دولت در حوزه خانواده ذیل عنوان «تقویت و تحکیم نهاد خانواده و کارکردهای اصلی آن بر پایه الگوی سنتی خانواده» تحلیل و صورت‌بندی می‌شود. همچنین، نتایج به دست آمده از مقایسه گفتمان سیاست‌گذاری دولت در حوزه خانواده با واقعیت جامعه حاکی از آن است که سیاست‌های دولت در زمینه کاهش سن ازدواج و افزایش فرزندآوری تا حدود زیادی با خواست و انتظارات جامعه در این زمینه منطبق و هم‌سو است. ولی در حوزه‌های تحکیم خانواده و حمایت از الگوی سنتی تقسیم کار در خانواده جامعه مسیری متفاوت از خواست سیاست‌گذار دنبال می‌کند.