مدل‌سازی برآورد میزان رسوب معلق رودخانه با استفاده از رگرسـیون بـردار پشتیبان و روش گروهی کنترل داده‌‏ها

Abstract

به سبب اهمیت فراوان انتقال رسوب در استفادة بهینه از منابع آبی دستیابی به روشـی بـا دقـت مناسب برای تخمین میزان بار رسوبی معلق رودخانه‌ها بسیار ضروری است. هدف از این پژوهش ارزیابی و مقایسه دو روش مدل‌های ماشین بردار پشتیبان (SVM) و روش گروهی کنترل داده‌‏ها (GMDH) در برآورد بار رسوب معلق ایستگاه پل دوآب رودخانه‌ قره‌چای استان مرکزی و مقایسه با نتایج منحنی سنجه می‌باشد. برای این کار از داده‌های روزانه پارامترهای دبی، رسوب، دما و بارندگی ایستگاه پل دوآب شازند استفاده شد. برای این کار 13 سناریو و ترکیب مختلف از پارامترها تعریف شد. نتایج مدل‌سازی با (SVM) نشان داد که سناریوی شماره6 که شامل دبی در زمان فعلی و دبی و رسوب با یک گام تأخیر زمانی با بیشترین ضریب تعیین R2 با مقدار98/0 و کمترین ریشه میانگین مربعات خطا RMSE برابر 185 کیلوگرم در روز نسبت به سناریوهای دیگر عملکرد بهتری دارد. در مرحله بعد از بهترین الگوی انتخابی مدل‌ (SVM) به‌عنوان ورودی مدل GMDH استفاده شد. نتایج با مدل (SVM) و منحنی سنجه رسوب مقایسه شد. نتایج بیانگر عملکرد قابل قبول مدل GMDH با بیشترین ضریب تعیین R2 برابر 99/0 و کمترین ریشه میانگین مربعات خطا برابر 83 کیلوگرم در روز شد نسبت به دو روش دیگر است. نتایج به‌دست آمده نشان داد هر دو روش داده‌کاوی بررسی شده به‌مراتب نتایج بهتری نسبت به منحنی سنجة رسوب ارائه می‌کننند. ضرایب به کار رفته برای واسنجی مدل‌های هوشمند مورد استفاده در این پژوهش می‌تواند برای تخمین رسوبات معلق ایستگاه‌های مجاور بسیار مفید واقع شود.