واکاوی و تبیین کاستی‌ها و چالش‌های مناطق نمونه گردشگری

Abstract

گردشگری به عنوان یکی از ابزارهای دستیابی به توسعه مطرح است، به طوری­ که این فعالیت با ترکیب و به کارگیری همزمان منابع داخلی و خارجی، منافع اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و فرهنگی زیادی دارد. در اغلب کشورها، به منظور هویت‌بخشی و عینیت‌بخشی به فعالیت‌های گردشگری، برای دست‌یابی به اهداف توسعه‌ای، مکان‌هایی برای ایجاد تأسیسات گردشگری و خدمات‌رسانی به گردشگران، درنظر گرفته می‌شود. مناطق نمونه گردشگری به عنوان یکی از تأسیسات گردشگری، بر اساس ماده 8 قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، به منظور ارایه خدمات به گردشگران و کاهش یا حذف عدم‌تعادل منطقه‌ای و نابرابری درآمد و فرصت‌های اشتغال، توسط بخش خصوصی و غیردولتی تأسیس و اداره می‌شوند. این پژوهش به دنبال بررسی کاستی‌ها و چالش ­های مناطق نمونه گردشگری کشور است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی-توسعه­ ای بوده که در قالب سنت کیفی از طریق بررسی اسناد و مدارک معتبر و انجام مصاحبه‌های اکتشافی و شیوه دلفی انجام شده است. نمونه­ مورد بررسی به صورت نمونه در دسترس، متشکل از 63 نفر مورد پرسش قرار گرفته‌اند. روش کار به این ترتیب بوده که پس از جمع‌آوری داده‌ها، از طریق اسناد و مدارک و تکمیل مصاحبه‌ها و پرسشنامه آگاهان و صاحب‌نظران، نتایج و یافته‌ها با رویکردی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است و سپس با استفاده از تکنیک دلفی، نتایج و گزاره‌های به دست آمده با نمونه مورد بررسی در میان گذاشته شد و پس از بحث و تبادل نظر، مشخص شده است که مناطق نمونه گردشگری کشور با مسایل و مشکلات اجرایی پیچیده­‌ای در زمینه مطالعات امکان‌سنجی، نامشخص بودن محدوده، نگرش آماری و کمی به آنها، وسعت زیاد، واگذاری اراضی، تغییر کاربری اراضی، تبعات منفی تمرکز منابع مالی، مسایل زیست‌محیطی، مشکلات اعتباری، تسهیلاتی و زیرساختی و مشکلات نظارتی، مواجه هستند.