کنترل بیولوژیک آزولا در ایران: چالش‌ها و ظرفیت‌های موجود

Abstract

سرخس آبزی آزولا در چند دهه اخیر مشکلات متعددی را در زیستگاه‌های آبی شمال کشور و شالیزارها ایجاد کرد‌ه است. علی‌رغم اینکه این گیاه آبزی از جمله گونه‌های مهاجم مهم در دنیا شناخته می‌شود، با مدیریت و استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک در زیستگاه‌های طبیعی، می‌تواند به‌عنوان گونه‌ای مفید مورد استفاده قرار گیرد. در مدیریت آزولا آگاهی از مشخصات گیاه از نظر و تکثیر، علل تهاجمی شدن و عوامل کنترل بیولوژیکی این گیاه در منطقه اهمیت بسیار زیادی دارد. در شمال ایران، مهیا بودن شرایط محیطی مناسب از جمله رطوبت بالا، دمای مناسب، عدم وجود دشمنان طبیعی تخصصی سبب گسترش گیاه و تهاجمی شدن آن شده‌ است. بررسی‌های انجام شده در سال‌های اخیر نشان داده که برخی از گونه‌های بومی یا مهاجر در منطقه از جمله <em>Cataclysta lemnata</em><em>،</em> <em>Nomophila noctuella</em>، <em>Diasemiopsis ramburialis</em> و <em>Rhopalosiphum nymphaeae</em> روی آزولا فعالیت کرده و پراکنش گسترده‌ای دارند. همچنین اخیراً فعالیت سرخرطومی <em>Stenopelmus rufinasus</em> که گونه‌ای غیربومی است نیز در کشور تایید شده است. بررسی‌ها نشان داد که دو گونة<em>C. lemnata</em> و <em>S. rufinasus</em> به‌عنوان عوامل کنترل بیولوژیک و سایر گونه‌های یافت‌شده به‌عنوان فاکتورهای مقاومت زیستی می‌توانند در کنترل آزولا در نواحی شمالی مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به این یافته‌ها و اطلاعات موجود، منابع لازم برای مهار آزولا شمال کشور وجود دارد و با فراهم آمدن امکانات ضروری می‌توان این گیاه را در شمال کشور به خوبی مهار کرد.