بررسی فیتوشیمیایی و اثر مهارکنندگی اسانس گیاه دارویی (Thymus eriocalyx (Ronninger) Jalas) بر رشد باکتری‌ها (انتروکوک فکالیس و سالمونلا تایفی موریوم)

Abstract

اخیرا به دلیل عوارض ناشی از مصرف دارو‌های شیمیایی و افزایش سویه های میکروبی مقاوم به آنتی بیوتیک، مطالعات برای یافتن داروهای ضد‌باکتریایی از ترکیبات گیاهی انجام گرفته است. در این پژوهش اندامهای هوایی گیاه آویشن مرتعی با نام علمی Thymus eriocalyx در مرحله ی گلدهی از ارتفاعات کرمانشاه در خردادماه 1400 (810 متری) جمع آوری گردید. اسانس به روش تقطیر با آب، با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد. فعالیت ضد‌میکروبی اسانس این گیاه در غلظتهای متوالی ۲5۰ ، ۱25 ، 62.5، 31.25، 15.62، 7.81، 3.9، 1.95، 0.97 و 0.48 میلی گرم/ میلی لیتر علیه دو گونه باکتریایی انتروکوک فکالیس و سالمونلا تایفی موریوم با تعیین حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) در محیط براث، حداقل غلظت کشندگی (MBC) در محیط آگار و دیسک دیفیوژن بررسی شد. از آمپی سیلین با غلظت 10 میلی گرم/ میلی لیتر، سیپروفلوکساسین 5 میلی گرم/ میلی لیتر، اریترومایسین 15 میلی گرم/ میلی لیتر و سفکسیم 5 میلی گرم/ میلی لیتر به عنوان شاهد مثبت استفاده گردید. روش گازکروماتوگرافی جرمی نشان داد، این گونه آویشن دارای 42 ماده موثره است. بیشترین ترکیب فنلی اویشن مرتعی، کارواکرول (66.96 درصد) می باشد. MBC برای باکتریهای انتروکوک فکالیس و سالمونلا تایفی موریوم به ترتیب برابر 67/15 و 62/5 میلی گرم / میلی لیتر بود. دیسکهای 250 و 125 میلی گرم/ مول در مهار هر دو باکتری، بهتر از آنتی بیوتیک های انتخابی عمل کردند. اسانس گیاه آویشن مرتعی حاوی مواد آنتی‌سپتیک با اثرات ضد باکتریایی می باشد. اثر اسانس در توقف رشد باکتری گرم مثبت بیشتر از باکتری گرم منفی بود. با توجه به اینکه اسانس گیاه دارای اثرات ضدباکتریایی قابل توجهی نسبت به آنتی بیوتیک ها در شرایط آزمایشگاهی بود، لزوم انجام آزمایشهای بیشتر برای ارزیابی اثر آن در مدل حیوانی پیشنهاد میشود.