شناسایی مسیرهای ادعای منتهی به افزایش هزینه در پروژه‌هایDBF ایران با استفاده از رویکرد الگوسازی پویایی سیستم (مطالعه موردی: پروژه‌های مترو کلان‌شهر تهران)

Abstract

اجرای پروژه‌های زیربنایی از جمله موارد مهم و حیاتی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها به شمار می‌آید. ولی افزایش ادعا (Claim) در پروژه‌ها به دلیل عدم درک عوامل ایجاد‌کننده آن و هم‌چنین تأثیر عوامل آن بر یکدیگر، خصوصاً در پروژه‌های زیرزمینی که دارای ناشناخته‌های زیادی هستند، با اهداف پروژه رابطه معکوس دارد. در این پژوهش که به شناسایی مسیرهای ادعایی منجر به افزایش هزینه در پروژه‌های مترو کلان‌شهر تهران به روش طرح و ساخت و تأمین‌ مالی (DBF) به‌عنوان مهم‌ترین پروژه‌های زیرزمینی می‌پردازد، پس از مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی اسناد و مدارک، عوامل اصلی ادعا شناسایی شد. سپس با استفاده از روش پویایی سیستم (System Dynamic) تأثیر عوامل ایجاد ادعا بر یکدیگر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت و در نهایت با توسعه الگوی پویایی سیستم، مهم‌ترین مسیرهای ادعایی منتهی به افزایش هزینه مشخص شد. نتایج پژوهش نشان داد، اهمیت هر ادعا در ارتباط با سایر ادعاها است و روابط علّی و معلولی بین آن‌ها و مسیرهای ادعایی ایجاد شده ناشی از آن، نقش و اهمیت اصلی هر ادعا را نشان می‌دهد. از مهم‌ترین مسیرهای ادعایی، اشتباه در داده‌های تحویلی به پیمانکار و ادعای شرایط فیزیکی غیرقابل‌پیش‌بینی که مختص پروژه‌های زیرزمینی است.