تحلیل تاثیر اندازه دولت بر توسعه‌ی انسانی در کشورهای OIC (رهیافت رگرسیون وزنی جغرافیایی(GWR))

Abstract

چکیده دخالت دولت در اقتصاد از دیرباز یکی از موضوعات مورد بحث بسیاری از اقتصاددانان بوده است. در رابطه با اندازه‌ی دولت و تأثیر آن بر رشد و توسعه‌ی اقتصادی، نظریات گوناگونی وجود دارد. یک نظریه بیانگر این است که دولت بزرگ‌تر برای دستیابی به اهدافی چون کارآیی و رشد اقتصادی زیان ­ آور است. در نقطه‌ی مقابل این نظریه برخی عقیده دارندکه دولت نقش مهمی در فرایند توسعه‌ی اقتصادی به عهده دارد و دولت بزرگ­تر را به موتور توسعه‌ی قوی‌تر برای اقتصاد تشبیه می‌کنند. در هر صورت اندازه‌ی بزرگ دولت یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه‌یافته می‌باشد، به‌طوری‌که اغلب بخش‌های اقتصاد در این‌گونه کشورها از جانب دولت مدیریت و تأمین مالی شده، و دولت‌ها در این‌گونه کشورها با کسری شدید بودجه مواجه هستند. بنابراین، عمده‌ی تغییرات در این دسته از کشورها، تحت تأثیر اندازه‌ی دولت آنها قرار می‌گیرد، و همین امر سبب شده که تلاش‌های زیادی در جهت بررسی تأثیر اندازه‌ی دولت بر متغیرهای مختلف اقتصادی انجام شود. از این‌رو هدف این مطالعه، تحلیل تأثیر اندازه‌ی دولت بر شاخص توسعه‌ی انسانی است؛ تفاوت و نوآوری این مطالعه با سایر مطالعات، در روش تحلیل بکار گرفته شده است؛ بطوری که تا بحال این موضوع از طریق روش رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) مورد بررسی قرار نگرفته است، این روش دارای قابلیت‌های ویژه‌ای است که در مقاله به آن پرداخته شده است. کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی به عنوان کشورهایی که بیشتر از مجموعه‌ی کشورهای در حال توسعه و کشورهای کمتر توسعه‌یافته تشکیل شده‌اند، به عنوان جامعه‌ی آماری مورد بررسی انتخاب شده است. نتایج برآورد مدل نشان می‌دهد که استفاده از روش‌های معمول اقتصادسنجی برای این نوع داده‌ها که مکانمند هستند فاقد اعتبار بوده و الزاما باید از روش‌های اقتصادسنجی فضایی بهره گرفت که روش وزنی جغرافیایی کاملا منطبق بر داده‌های مورد استفاده است. نتایج حاصل از روش وزنی جغرافیایی نشان‌دهنده تاثیر مثبت و معنی‌دار اندازه دولت بر توسعه انسانی در کشورهای مورد مطالعه است.