بهینه‌سازی مکان‌یابی استقرار کاربری‌های شهری با روش‌های ترکیبی Delphi- BWM- PROMETHEE (نمونه موردی ایستگاه‌های آتش‌نشانی شهر اهواز)

Abstract

بیان مسئله: با توجه به رشد روزافزون شهرها، افزایش جمعیت و متراکم شدن بافت شهری، لازم است که کاربری‌های شهری اضطراری از قبیل آتش‌نشانی به‌طور بهینه تعیین موقعیت شوند تا به‌خوبی و به‌سرعت بتوانند پاسخگوی تقاضاها باشند. این مسئله ازآن‌جهت حائز اهمیت است که این تسهیلات، برای خدمات‌رسانی امدادی ایجاد می‌شوند پس باید به‌خوبی بتوانند تمام ناحیه تقاضا را پوشش دهند، لذا این پژوهش بر آن است تا ضمن شناسایی مهم‌ترین معیارهای مؤثر بر مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی که با شرایط شهر اهواز بیشترین تطابق را داشته باشند، آن‌ها را اولویت‌بندی نماید. هدف: مقاله حاضر باهدف بهینه‌سازی مکان‌یابی استقرار کاربری‌های شهری تدوین شده است. روش: در این پژوهش با مروری عمیق و گسترده در ادبیات پژوهش، مهم‌ترین معیارهای به‌کاررفته در مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی شناسایی و استخراج گردید. سپس به‌منظور تطبیق و ویژه سازی معیارهای شناسایی‌شده در مرحله قبل، از تکنیک Delphi استفاده کرده و معیارهایی که خبرگان اختلاف‌نظر کمتری بر روی آن‌ها داشتند، انتخاب شدند. آنگاه، به‌منظور وزن‌دهی و اولویت‌بندی معیارهای انتخاب‌شده در مرحله قبل، یکی از تکنیک‌های نوین و کارای تحقیق در عملیات به نام تکنیک بهترین_بدترین (BWM) بکار برده شد. درنهایت، با استفاده از تکنیک PROMETHEE چهار مکان بالقوه احداث ایستگاه آتش‌نشانی رتبه‌بندی شدند. یافته‌ها: نتایج نهایی حاصل از وزن‌دهی به معیارها حاکی از آن بود که معیارهای تعداد روستاهای حاشیه‌ای (تعداد روستاهای تحت حوزه استحفاظی آتش‌نشانی شهر)؛ مراکز مسکونی (محله‌هایی با ساختار مسکونی، شهرک‌ها و برج‌ها)؛ و فاصله مسافتی به ترتیب با اوزان 092/0، 088/0 و 068/0 جایگاه‌های اول تا سوم اهمیت را به خود اختصاص داده‌اند. نتیجه گیری: حاصل از رتبه‌بندی مکان‌های بالقوه نشان داد که مکان مربوط به منطقه پاداد واقع در بلوار آیت‌الله بهبهانی مناسب‌ترین مکان به‌منظور احداث ایستگاه آتش‌نشانی است. مکان‌های مربوط به سه‌راه خرمشهر، کوی فرهنگیان و منازل صنایع فولاد به‌ ترتیب در اولویت‌های دوم تا چهارم جهت احداث ایستگاه آتش‌نشانی قرار گرفتند.