مقایسه‌ ادراک زیبایی منظر شهری از نظر متخصصان و کاربران مطالعه‌ موردی: میدان عدل خمینی، مشهد

Abstract

زیبایی از مقولاتی است که حصول آن به موفقیت و کارکرد یک فضای شهری کمک زیادی می‌کند. اما مسئله‌ با اهمیت در این میان، نحوه‌ درک زیبایی از سوی مردم و کاربران فضاست. در شرایط کنونی فضاهای شهری به‌ وسیله‌ متخصصان و بدون مشارکت شهروندان به ‌ویژه در مقیاس طراحی شهری و زیباسازی محیط انجام می‌شود که پیامد آن، فضاهای شهری است که سلیقه‌ اقلیت طراحان را در مقابل اکثریت استفاده‌کنندگان در اولویت قرار می‌دهد. هدف از انجام این پژوهش، درک تفاوت‌های ارزیابی زیبایی از نظر مردم و ارزیابی متخصصان و فهم چگونگی ارزیابی زیبایی مناظر شهری به وسیله‌ مردم است. مکانی که برای انجام مطالعه‌ موردی در این پژوهش انتخاب شده،‌ میدان عدل خمینی شهر مشهد است که با وجود اتومبیل‌مدار بودن، مورد استفاده‌ زیاد عابران قرار دارد. روش تحقیق در مقیاس کلان، کمی و کیفی و در مقیاس خرد، ارزیابی و روش قیاسی _ تحلیلی می‌باشد که برای انجام آنها از اسناد و مدارک کتابخانه‌ای، عکس و پرسشنامه استفاده شده است. بر اساس یافته‌های این تحقیق مشخص شد که معیارهای ادراک زیبایی‌شناسی که از سوی صاحب‌نظران ارائه شده، کارایی چندانی در نظرخواهی و ارزیابی مردم از زیبایی فضا ندارند. علاوه بر این، پژوهش پیشِ رو روشن ساخت که مردم در ارزیابی زیبایی‌شناسی خود از یک فضا، کلیت منظر را در نظر می‌گیرند و بیش از توجه به معیارهای تخصصی، به اجزا و عناصر فضا توجه می‌کنند و عواملی چون وجود فضای سبز و پوشش گیاهی یا اِلمان‌های زیبا را به عنوان دلایل انتخاب خود بر می‌شمارند.