آسیب‌شناسی نظام حقوقی بهره‌مندی کارگران مشمول قانون کار از مزایای اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور

Abstract

هدف: سلامتی جسمی و روحی کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور ارتباط مستقیم و ناگسستنی با شغل تحت تصدی آنان دارد لذا اغلب کشورها نظام حمایتی ویژه‌ای جهت پشتیبانی و حفظ سلامتی متصدیان مشاغل سخت و زیان‌آور در نظر گرفته‌اند که مهم‌ترین و رایج‌ترین شیوه حمایت از متصدیان مشاغل سخت و زیان‌آور، بازنشستگی پیش از موعد است. در نظام حقوقی ایران ‌‎‌با‌توجه‌به رویه ایجاد شده توسط دیوان عدالت اداری، نظام حمایت از مشاغل سخت و زیان‌آور مشمولین قانون کار و کارکنان ‌‎‌دستگاه‌های اجرایی به لحاظ مرجع تعیین مشاغل سخت و زیان‌آور، میزان سنوات ارفاقی، نحوه تأمین بار مالی بازنشستگی و... متفاوت است.روش: در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به آسیب‌شناسی نظام حقوقی بهره‌مندی کارگران مشاغل سخت و زیان آور از مزایای اشتغال در این مشاغل پرداخته شده است.یافته‌ها: از حیث مرجع تعیین مشاغل سخت و زیان آور، در خصوص مشمولین قانون کار، تشخیص و تعیین مشاغل سخت و زیان آور توسط شورای عالی حفاظت فنی و کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی تعیین مشاغل سخت و زیان آور صورت می‌پذیرد که عملکرد و کارآمدی این کمیته‌ها به لحاظ تعارض در آراء صادره، ترکیب اداری کمیته به جای تخصص‌گرایی‌، عدم وجود وحدت رویه و ... محل ابهام است و تعیین مشاغل سخت و زیان‌آور به‌صورت‌ متمرکز و در قالب فهرست واحد مورد پیشنهاد است.نتیجه‌گیری: الزام سازمان تأمین اجتماعی به وصول حق‌بیمه در انتهای خدمت و بازنشستگی کارگران و عدم امکان پرداخت حق‌بیمه در زمان اشتغال کارگران و حذف شرط سنی از شرایط بازنشستگی که موجبات بازنشستگی در سنین پایین را فراهم آورده است از مهم‌ترین آسیب‌های نظام حقوقی بازنشستگی کارگران شاغل در مشاغل سخت و زیان آور به نظر می‌رسد.