ارتباط ضریب جریان با رطوبت سطحی خاک و سطح تراز ایستابی آب‌های زیرزمینی (مطالعه موردی: عجب‌شیر)

Abstract

کاهش سهم جریان ورودی رودخانه­ها به مخازن آب کشور ازجمله دریاچه ارومیه از مهم­ترین مسائل روز صنعت آب کشور است بنابراین نقش ضریب جریان برای تعیین جریان ناشی از هر بارش به‌منظور پیش­بینی و مدیریت جریان رودخانه حائز اهمیت است. رطوبت خاک، به‌ویژه رطوبت خاک سطحی، نقش بسزایی در چرخه آبی طبیعت، خصوصاً در توزیع بارش و تبدیل آن به رواناب و نفوذ، ایفا می‌نماید. جریان رودخانه از طریق نفوذ همواره بر سطح تراز ایستابی آب­های زیرزمینی تأثیرگذار است. لذا بررسی ارتباط ضریب جریان با رطوبت سطحی خاک و تراز سطح ایستابی به‌منظور تعیین حجم مقادیر رواناب ناشی از بارش می­تواند یکی از مهم­ترین مسائل درزمینه مدیریت منابع آب ­باشد. در این تحقیق از تصاویر سنجنده مودیس جهت برآورد تغییرات مکانی و زمانی رطوبت خاک استفاده گردید و ارتباط ضریب جریان لحظه­ای (رویداد‌های بارش-رواناب) با تراز سطح ایستابی روزانه و همچنین ارتباط آن با رطوبت سطحی خاک روزانه مستخرج از تصاویر مودیس در دو ایستگاه هیدرومتری واقع در ابتدا و انتهای رودخانه­ی قلعه چای که‌ به دریاچه ارومیه تخلیه می­گردد، بررسی شد. نتایج حاکی از آن بود که رابطه مستقیم بین ضریب جریان و تراز سطح ایستابی برای ایستگاه­های شیشوان و ینگجه با ضریب همبستگی 9/0 و 84/0 وجود دارد، همچنین ارتباط مستقیم ضریب جریان با رطوبت سطحی خاک روزانه برای ایستگاه­های شیشوان و ینگجه با ضریب همبستگی 792/0 و 815/0 محاسبه گردید.