اثر انواع مختلف بقایای گیاهی و کودهای دامی بر توزیع شکل‌های پتاسیم دو نوع خاک رسی تحت شرایط رطوبتی متفاوت

Abstract

افزودن بقایای آلی به اراضی در کشاورزی ارگانیک می‌تواند سبب تغییر در وضعیت پتاسیم خاک و در نتیجه تغییر قابلیت استفاده این عنصر و چرخه آن در خاک گردد. برای بررسی این امر، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با کاربرد 11 نوع مواد آلی (بقایای یونجه، جو، نخود، باقلا و کودهای گوسفند، گاو، شتر، مرغ، کبوتر، بلدرچین و ورمی‌کمپوست) در دو نوع خاک رسی مناطق داراب و سپیدان فارس تحت دو شرایط رطوبتی (ظرفیت مزرعه و اشباع) با سه تکرار صورت گرفت. ابتدا مقدار دو گرم از بقایای آلی به 100 گرم از نمونه‌های خاک اضافه گردیده و در شرایط ظرفیت مزرعه و اشباع به‌مدت دو ماه در شرایط آزمایشگاه (دمای 2±22 درجه سلسیوس) نگهداری گردیدند و سپس مقدار پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی در آنها اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که همه بقایای آلی به‌جز ورمی‌کمپوست، بقایای یونجه و کود شتر مقدار پتاسیم محلول خاک را نسبت به شاهد افزایش دادند و بیشترین افزایش به مقدار 228 میلی‌گرم بر کیلوگرم مربوط به کود گوسفند بود. مقدار پتاسیم تبادلی با کاربرد انواع بقایای آلی از 70 تا 730 میلی‌گرم بر کیلوگرم افزایش یافت. مقدار پتاسیم غیرتبادلی نیز با کاربرد همه بقایای آلی افزایش یافت و بیشترین مقدار مربوط به کود مرغ و کمترین آن مربوط به کود شتر بود. به‌طورکلی افزودن ترکیبات آلی مقدار پتاسیم محلول و تبادلی را در خاک‌ داراب و مقدار پتاسیم غیرتبادلی را در خاک سپیدان بیشتر تحت اثر قرار داد. حالت رطوبت اشباع سبب افزایش پتاسیم تبادلی و کاهش پتاسیم محلول و غیرتبادلی گردید. افزایش مقدار پتاسیم محلول و افزایش شوری خاک بایستی در کاربرد این ترکیبات آلی در خاکهای دارای پتانسیل آبشویی بالا و برای کشت گیاهان حساس به شوری در نظر گرفته شود.