اثر آتش‌سوزی بر برخی از ویژگی‌های خاک در جنگل‌های بلوط زاگرس شمالی (مطالعه موردی: منطقه مریوان)

Abstract

آتش­سوزی جنگل سبب تغییرات عمده در ویژگی­های خاک می­شود، اما اطلاعات اندکی در رابطه با زمان ماندگاری این تغییرات در طول سال­های پس از آتش­سوزی وجود دارد. بنابراین این پژوهش به­منظور بررسی اثرات باقی­مانده آتش­سوزی (تابستان 1390) در یک خاک جنگلی پس از گذشت سه سال از وقوع آن (تابستان 1393) در دو عمق 5-0 و 10-5 سانتی­متری در جنگل تپه درویش واقع در اطراف دریاچه زریوار در شهر مریوان انجام شد. منطقه شاهد بدون آتش­سوزی نیز با شرایط مشابه کنار منطقه آتش­سوزی شده انتخاب شد. از منطقه آتش­سوزی شده و شاهد هر کدام سه نمونه تصادفی مرکب، از هر عمق برداشته شد. تفاوت ویژگی­های بررسی شده در منطقه آتش­سوزی شده و شاهد با استفاده از آزمون t مستقل در سطح %5 بررسی شد. نتایج نشان داد که میزان تفاوت بافت، رنگ، کربنات کلسیم معادل (CCE)، هدایت الکتریکی (EC)،pH ، ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC)، نیترات، کربن و ازت کل خاک در منطفه آتش­سوزی شده و شاهد معنی­دار نبود؛ در حالی که آتش­سوزی سبب افزایش معنی­دار میزان کلسیم و منیزیم قابل جذب در هر دو عمق خاک و افزایش پتاسیم و فسفر قابل جذب در خاک سطحی شده بود. همچنین میزان آمونیاک قابل جذب در عرصه آتش­سوزی شده در هر دو عمق مورد بررسی به­طور معنی­داری کمتر از خاک شاهد بود. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که اثرات آتش­سوزی بر میزان عناصر قابل جذب خاک به­ویژه در خاک سطحی بعد از گذشت سه سال از وقوع آن هنوز باقی مانده است.