بررسی فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدانی پنج رقم از گیاه دارویی Humulus Lupulus L.در مناطق مختلف استان گلستان

Abstract

به منظور بررسی تأثیر محیط بر میزان ترکیبات فنولی، فلاونوئیدی، خواص آنتی‌اکسیدانی و خصوصیات فیتوشیمایی اسانس پنج رقم گیاه رازک (Humulus Lupulus L.) در چهار منطقه استان گلستان (گرگان، علی‌آباد، گالیکش و آزادشهر)، آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1400 انجام شد. تهیه عصاره میوه به روش خیساندن با استفاده از حلال استون انجام و محتوای فنولی و فلاونوئیـدی بـه‌ترتیـب بـا روش­هـای معـرف فولین_ سیوکالتیو و رنگ‌سنجی کلرید آلومینیوم، فعالیت آنتی­اکسیدانی با روش 2و2-دی‌فنیل 1-پیکریل‌هیدرازیل (DPPH) سنجیده شد. اسانس‌گیری میوه به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) و شناسایی ترکیب‌های موجود در اسانس با کروماتوگراف گازی متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) انجام شد. درمجموع 32 ترکیب شامل ترکیبات بتا- اسید، آلفا- اسید، کو- هومولون، محتوای روغن، کاریوفیلن، هومولون و مایرسن عمده‌ترین اجزای تشکیل دهنده اسانس‌ها بودند. رقم کسکید در منطقه گرگان از نظر محتوای فنولی، فلاونوئیـدی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی بیش­ترین میزان را داشت که می­تواند به شرایط آب­ و هوایی منطقه و پتانسیل بالاتر این رقم در تولید ترکیبات ثانویه مرتبط باشد. همچنین تمامی رقم­ها در منطقه گرگان، دارای محتوی ترکیبات ثانویه بالاتری نسبت به سایر مناطق بودند. از بین رقم­های کشت شده نیز در ابتدا رقم کسکید و سپس سنتنیال در تمامی مناطق کشت، بیش­ترین مقدار را داشتند. بنابراین برای دستیابی به ترکیبات ثانویه بیش­تر، می­توان کشت رقم کسکید را در منطقه گرگان توصیه نمود. از طرفی رقم ناگت[ در گالیکش کم­ترین میزان ترکیبات ثانویه را داشت که می­تواند به پتانسیل پایین­تر این رقم در تولید ترکیبات ثانویه و شرایط آب­ و هوایی منطقه گالیکش مرتبط باشد که دارای ارتفاع بیش­تر بوده و روی تولید محتوی ترکیبات ثانویه اثر منفی دارد. بنابراین، با توجه به تأثیر شرایط مختلف اکولوژیکی بر ترکیبات دارویی گونه‌های مختلف رازک، توصیه می‌شود تأثیر سایر عوامل مانند نوع خاک رویشگاه‌ نیز مورد ارزیابی قرار گیرد.