پاسخ ذرت به دامنه رطوبتی با کمترین محدودیت (LLWR) در دو سطح تراکمی در یک خاک لوم رسی

Abstract

آب، اکسیژن، دما و مقاومت مکانیکی در خاک فاکتورهای فیزیکی هستند که می­توانند مستقیماً بر رشد گیاه مؤثر باشند. با دمای مساعد، در دامنه رطوبتی با کمترین محدودیت (LLWR) نه‌تنها آب کافی برای گیاه فراهم است دو عامل دیگر نیز برای فعالیت ریشه محدودکننده نیست. به‌منظور تعیین LLWR برای گیاه ذرت (<em>Zea mays L</em>.) رقم سینگل کراس 704، آزمایش گلخانه‌ای در یک خاک لوم رسی انجام شد. خاک سطحی پس از عبور­ از الک 76/4 میلی­متری داخل استوانه‌های پی­وی­سی به قطر 2/15 و ارتفاع 50 سانتی‌متر به‌تدریج ریخته شد و آن‌قدر متراکم گردید تا چگالی ظاهری آن‌ها به 25/1 و 6/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب برسد. با سه سطح رطوبتی (محدوده LLWR، کم­تر از حد پایینی و بیش­تر از حد بالایی آن)، دو سطح تراکم خاک و سه تکرار مجموعاً 18 ستون خاک آماده گردید. سه بذر ذرت سینگل کراس 704 در هر ستون کشت گردید. پس از سبز کردن و کاهش تعداد بوته به یک عدد تیمارهای رطوبتی از مرحله 5 برگی به بعد اعمال گردید. صفات گیاهی شامل ارتفاع گیاه، مساحت برگ، مقدار نسبی آب و هدایت روزنه­ای برگ اندازه­گیری شد. اختلاف در این صفات بین تمام تیمارهای رطوبتی در سطح احتمال 1 درصد معنی­دار گردید. افزایش چگالی ظاهری، LLWR را از 18 درصد حجمی در سطح تراکمی 25/1 گرم بر سانتی­متر مکعب، به 6 درصد حجمی در سطح تراکمی 6/1 گرم بر سانتی­متر مکعب کاهش داد. مقایسه میانگین صفات گیاهی نشان داد که در هر دو سطح تراکمی بیشترین مقدار این صفات در دامنه­ رطوبتی تعریف‌شده باLLWR حاصل گردید. بنابراین حدود رطوبتی بحرانی مربوط به تخلخل تهویه­ای 10 درصد، نقطه پژمردگی دائم و با مقاومت مکانیکی2 مگاپاسکال تعریف‌شده در LLWR بر مبنای شاخص­های رشد برای ذرت در این خاک مورد تأیید قرار گرفت.