مهار زیستی بیماری پوسیدگی ذغالی گوجه‌فرنگی و طالبی با استفاده از قارچ های اندوفیت در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای

Abstract

قارچ Macrophomina phaseolina عامل بیماری پوسیدگی ذغالی، پوسیدگی ساقه و گیاهچه است که سالانه باعث خسارت اقتصادی در بیش از 500 گونه گیاهی از جمله گوجه‌فرنگی و طالبی در سرتاسر دنیا می­شود. از مهم‌ترین و موثرترین روش‌های مبارزه جایگزین برای سموم شیمیایی و کاهش خطرات ناشی از آن، مهار زیستی با عوامل مختلف از جمله قارچ­های اندوفیت می‌باشد. در مطالعه حاضر، تاثیر چند قارچ اندوفیت روی بیماری پوسیدگی ذغالی و شاخص‌های رشدی گیاه گوجه‌فرنگی و طالبی بررسی شد. در آزمون کشت متقابل، از بین دوازده گونه اندوفیت، پنج جدایه شامل Chaetomium globosum 2S1، Ch. globosum 3L2، Fusarium fujikuroi 37F6، Fusarium acuminatum GO2L1 و Fusarium incarnatum 25S3 که بیشترین میزان بازدارندگی از رشد رویشی قارچ بیمارگر را داشتند، برای آزمون‌ها انتخاب شدند. در آزمون ترکیبات فرار، همه جدایه‌های اندوفیت بیش از 90 درصد بازدارندگی از رشد رویشی قارچ بیمارگر را نشان دادند. در آزمون مهار زیستی بیماری در شرایط گلخانه‌ای، همه جدایه­های قارچی به غیر از F. fujikori 37F6 به طور کامل از وقوع بیماری روی هر دو گیاه گوجه‌فرنگی و طالبی جلوگیری کردند. در ارزیابی شاخص‌های رشدی و با مقایسه گیاهان تیمار شده با شاهد آلوده و سالم، اثرات مثبتی از جدایه‌های اندوفیتی منتخب در ارتقاء شاخص‌های رشدی گیاهچه­های هر دو گونه محصول زراعی مشاهده نشد. با این حال، آن­ها اثرات سوء عامل بیماری‌زا را کاهش داده و در نتیجه باعث کاهش علائم بیماری پوسیدگی ذغالی شدند. جداسازی مجدد جدایه‌های اندوفیت از دو گیاه طالبی و گوجه‌فرنگی مایه­زنی شده نشان داد که جدایه­های مورد ارزیابی توانایی اندوفیت شدن در بافت گیاهی را دارند.