اثر شرایط مختلف رطوبت خاک و کودهای سولفات روی و مونوکلسیم فسفات بر فسفر قابل‎استخراج یک خاک آهکی

Abstract

برای بررسی تأثیر شرایط مختلف رطوبت خاک و کودهای روی (Zn) و فسفر (P) بر فسفر قابل‌استخراج یک خاک آهکی، دو آزمایش به­صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی و با دو تکرار در سال 1391 و در شرایط آزمایشگاهی انجام گردید. آزمایش اول با چهار فاکتور شامل فسفر در دو سطح (صفر و 60 میلی­گرم P بر کیلوگرم خاک از منبع مونوکلسیم فسفات (Ca(H₂PO₄)₂.H₂O)، روی در دو سطح (صفر و 20 میلی­گرم Zn بر کیلوگرم خاک از منبع سولفات روی (ZnSO₄.7H₂O)، رطوبت خاک در دو سطح (FC و FC6/0) و زمان انکوباسیون در چهار سطح (1، 10، 30 و 60 روز) و آزمایش دوم با سه فاکتور فسفر و روی در همان سطوح و منابع ذکر شده و چرخه­های مرطوب و خشک شدن در سه سطح (1، 10 و 20 چرخه) انجام شدند. در پایان هر یک از زمان‎های انکوباسیون یا چرخه­های مرطوب و خشک شدن، فسفر قابل‎استخراج خاک به‌روش عصاره‌گیر سلطانپور و شواب اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که مصرف فسفر در هر دو شرایط رطوبت خاک فسفر قابل‎استخراج را افزایش داد. با افزایش زمان انکوباسیون فسفر قابل‎استخراج به­طور معنی­داری کاهش یافت و این کاهش در 10 روز اول انکوباسیون در رطوبت ثابت شدیدتر بود و پس از آن تقریباً ثابت ماند. با مصرف روی، فسفر قابل‎استخراج خاک کاهش یافت و با افزایش زمان انکوباسیون این کاهش بیشتر شد. افزایش رطوبت خاک از FC6/0 به FC باعث افزایش فسفر قابل‎استخراج گردید. تأثیر چرخه­های مرطوب و خشک شدن و رطوبت ثابت بر فسفر قابل‎استخراج خاک در شرایط با و بدون کود فسفر کاملاً متفاوت بود. در شرایط بدون کود فسفر، فسفر قابل‎استخراج خاک با اعمال چرخه­های مرطوب و خشک شدن، بیشتر از انکوباسیون خاک در رطوبت ثابت بود درحالی­که در شرایط با کود فسفر، فسفر قابل‎استخراج خاک با اعمال چرخه­های مرطوب و خشک شدن کمتر از انکوباسیون خاک در رطوبت ثابت بود.