تخمین زمانی و مکانی بار معلق رودخانه آجی چای با استفاده از زمین آمار و شبکه عصبی مصنوعی

Abstract

پدیده انتقال رسوب در رودخانه­ها از پیچیده­ترین مباحث مهندسی رودخانه بوده و همواره مورد توجه کارشناسان و مهندسین آب می­باشد. یکی از مشکلات عمده که سازه­های هیدرولیکی بنا شده در یک رودخانه را تهدید می­کند مسأله انتقال و انباشت رسوبات می­باشد. لذا ارائه­ی راهکارهای نوین جهت برآورد دقیق بار معلق عبوری از مقاطع مختلف رودخانه­ها در مقیاس­های زمانی مختلف، نقش بسزایی در پیشبرد صحیح مطالعات مهندسی رودخانه خواهد داشت. نظر به اینکه آماربرداری رسوب معلّق در اکثر ایستگاه­های رسوب سنجی کشور در مقیاس زمانی روزانه و به صورت نامنظّم انجام می­پذیرد در صورت نیاز به تخمین رسوبات معلق ماهانه در یک مقطع مشخص از رودخانه، لازم است این برآورد با استفاده از مدل­های زمانی و مکانی دقیق­تر انجام پذیرد. در تحقیق حاضر با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و علم زمین آمار و با ادغام آنالیز سری­های زمانی با آنالیز سری­های مکانی به ارائه یک مدل جامع، جهت تخمین بار معلق ماهانه در طول رودخانه آجی­چای اقدام گردیده است. بدین منظور با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی اقدام به داده سازی منطقی در مقیاس زمانی ماهانه نموده و به وسیله تخمینگرهای تک پارامتری کریجینگ و چند پارامتری کوکریجینگ با منظور نمودن دبی جریان به عنوان پارامتر کمکی، مقدار بار معلق رسوبی ماهانه، در طول رودخانه آجی چای برآورد گردیده است. نتایج نشان دادند ضمن معتبر بودن هر دو مدل کریجینگ و کوکریجینگ در منطقه مورد مطالعه روش کوکریجینگ در مقایسه با روش کریجینگ در برآورد مکانی بار معلق ماهانه نتایج بهتری را ارائه می­دهد.