تغییرات مکانی و زمانی عملکرد جو تحت مدیریت¬های کم¬آبیاری (مطالعه موردی: منطقه ماهیدشت استان کرمانشاه)

Abstract

واکنش گیاه نسبت به کم­آبیاری و تأثیر آن بر عملکرد گیاه زراعی از عوامل مهم در تعیین مقدار بهینه کم­آبیاری می‎باشد. مدل­های شبیه­سازی رشد گیاهی از جمله مدل WOFOST ابزارهایی هستند که می­توانند جهت بررسی آثار کم­آبیاری روی عملکرد محصولات مورد استفاده قرار گیرند. ترکیب این مدل­ها با سیستم­های اطلاعات جغرافیایی محققین را قادر می­سازد که تاثیر تغییرات مکانی و زمانی عوامل بیوفیزیکی موثر بر رشد گیاه را آنالیز نمایند. سیستم نظارتی رشد محصولCGMS که جهت پیش­بینی عملکرد گیاهان زراعی تهیه گردیده است به‎طور همزمان مدل نقطه­ای شبیه­سازی رشد گیاهی WOFOST را در واحدهای مختلف سطح یک منطقه اجرا می­نماید و نتایج آن قابلیت نمایش در GIS را دارند. در این مطالعه از امکانات موجود در سیستم CGMS به منظور بررسی تغییرات مکانی و زمانی عملکرد جو در شرایط کم­آبیاری در منطقه ماهیدشت استان کرمانشاه استفاده گردیده است. به منظور کاربرد این سیستم منطقه مورد مطالعه به 440 واحد همگن از نظر خصوصیات بیوفیزیکی و اقتصادی – اجتماعی تقسیم گردید. سپس رشد گیاه جو زمستانه تحت چهار مدیریت آبیاری (آبیاری کامل، 20، 40 و 60 درصد کم­آبیاری) با توجه به اطلاعات گیاهی واسنجی شده در مطالعات قبلی و داده­های روزانه هواشناسی (2008 – 1992 ) ایستگاه­های موجود در دشت و مناطق مجاور آن شبیه­سازی گردید. نتایج به دست آمده بیانگر این است که عملکرد (دانه و بیولوژیک) در واحدهای موجود در وسط دشت بیشتر بوده است. علاوه بر این در کم­آبیاری درصد کاهش عملکرد دانه بیشتر از عملکرد بیولوژیک است. ضمنا درصد کاهش عملکرد در واحدهای مختلف منطقه مورد مطالعه با هم تفاوت معنی­دار (1٪=α) داشتند. همین نتایج بیانگر تفاوت قابل معنی دار عملکرد (1٪=α) در سال­های مختلف می­باشد.