تعیین دامنه رطوبتی بدون محدودیت برای رشد نهال پسته در دو سطح تراکمی خاک

Abstract

فراهمی مستمر آب خاک، یکی از تعیین کننده­ترین فاکتورها برای رشد گیاه محسوب می­گردد. گیاهان درصورت فقدان دسترسی به آب کافی و نیز درشرایط نزدیک به اشباع که تهویه خاک کاهش می­یابد دچار تنش می­شوند. به منظور بررسی رفتار نهال پسته (<em>P</em><em>istachio vera L</em>.)در رطوبت­های مختلف و تعیین دامنه رطوبتی بدون محدودیت رشد، آزمایش گلخانه‌ای با دو سطح تراکمی و شش سطح رطوبتی با سه تکرار به اجرا درآمد. مجموعاً 36 استوانه خاک آماده و به صورت کاملاً تصادفی روی یک شاسی در گلخانه قرار گرفت. جهت ایجاد دو سطح تراکمی (جرم مخصوص ظاهری 35/1 و 65/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب)، خاک لوم شنی­عبور کرده از الک 75/4 میلی­متری به داخل استوانه‌های پی وی سی ریخته ( به قطر 24/15 و ارتفاع 50 سانتی‌متر) و به دو سطح جرم مخصوص ظاهری مورد نظر رسانده شد. پس از­انتقال گیاهچه‌های پسته به استوانه­‌ها و استقرار آنها شش دامنه رطوبت حجمی از نقطه اشباع تا نقطه پژمردگی دایم برای هر سطح تراکمی اعمال گردید. اندازه‌گیری هدایت روزنه‌ای برگ بالغ سوم بین ساعت 13 الی 14 طی مدت اعمال تیمارهای رطوبت صورت گرفت. در پایان مدت مذکور ارتفاع بوته­ها اندازه­گیری و تعداد برگ‌های هر بوته شمارش و نمونه‌های برگی جهت تعیین محتوای نسبی آب (<em>RWC</em>) ومیزان پرولین تهیه گردید. تجزیه واریانس داده ها تاثیر معنی دار (01/0 <em>p</em> ≤) سطوح رطوبتی بر تمامی پارامترهای گیاهی در هر دو سطح تراکمی را نشان داد. درسطح تراکمی35/1 گرم بر سانتی­متر مکعب بوته­ها در دامنه رطوبتی 7 تا 14 درصد رطوبت حجمی با محدودیت رویشی و فعالیت فیزیولوژیکی مواجه شدند. بنابراین دامنه رطوبتی 14 تا 49 درصد به عنوان دامنه رطوبتی غیر محدود کننده برای گیاهچه پسته در این سطح تراکمی تعیین گردید. درسطح تراکمی65/1­ گرم ­برسانتی­مترمکعب بوته­ها در دامنه 9 تا 22 درصد رطوبت حجمی به دلیل کمی رطوبت و در دامنه 33 تا 38 درصد به دلیل تهویه ضعیف، با محدویت رویشی و فعالیت فیزیولوژیکی مواجه شدند. بنابراین دامنه رطوبتی غیرمحدودکننده در این سطح تراکمی برای بوته­های پسته 22 تا 33 درصد حجمی تعیین گردید. این درحالی است که دامنه رطوبتی با حداقل محدودیت از مدل داسیلوا و همکاران برای دو سطح تراکمی 35/1 و65/1 گرم بر سانتی­مترمکعب به ترتیب 10 تا 5/24 و 17 تا 28 درصد حجمی برآورد شد. این تفاوت­ها نیاز به واسنجی مدل­های بر آورد کننده دامنه رطوبتی بدون محدودیت برای هر خاک و گیاه را نشان می­دهد.