جداسازی و شناسایی برخی از باکتری‌های تجزیه¬کننده مواد نفتی از خاک‏های آلوده به مواد نفتی و بررسی توان رشد آن‌ها در حضور گازوئیل

Abstract

کاربرد فراوان مواد نفتی در ایران سبب آلودگی بسیاری از زیستگاه‌ها به مواد نفتی شده است. زیست‏ بهسازی و بهره‌گیری از باکتری‌ها در راستای کاهش آلودگی‏های نفتی روشی کم هزینه و سازگار با محیط زیست می­باشد. از اینرو، غربالگری باکتری‌های تجزیه­کننده ترکیب‌های نفتی از نمونه‏های آلوده به نفت منطقه بوشهر در محیط کشت بدون کربن آلی انجام شد. در این پژوهش، 19 سویه باکتری گرم منفی به نام‌های PDB1-19 از نمونه خاک آلوده به مواد نفتی جداسازی شد و شناسایی جدایه­ها با بهره‌گیری از کیت‌­های تشخیصی و روش مولکولی نشان داد که آن‌ها شامل جنس‌ها و گونه­های باکتریایی <em>Stenotrophomonas</em> <em>maltophilia</em>، <em>Ralstonia</em> sp.، <em>Vibrio</em> sp.، <em>Sphingobacterium</em> sp.، <em>Zymomonas</em> sp.، <em>Pseudomonas</em> <em>aeruginosa</em>، <em>Paracoccus</em> sp.، <em>Pantoea</em> sp.، <em>Achromobacter</em> <em>xylosoxidans</em> ،<em>Acinetobacter</em> <em>johnsonii</em> ، <em>Serattia</em> <em>odorifera</em>، <em>Pseudomonas</em> <em>alcaligenes</em>، <em>Entrobacter</em> <em>cloacae</em>، <em>Pseudomonas</em> <em>stutzeri</em> و <em>Chryseobacterium</em> sp. می­باشند. کارآیی این سویه‏ها در ارلن­های دارای محیط کشت مایع حداقل، با حذف هر گونه منبع کربن و بهره‌گیری از گازوئیل به عنوان منبع کربن و انرژی، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با کاربرد دو تکرار بررسی شد. در این بررسی تیرگی محیط کشت مایع در طول موج nm 600 در زمان‌های 0، 48، 168، 216 و 312 ساعت سنجیده شد و به عنوان شاخص رشد باکتری و تجزیه گازوئیل توسط باکتری اندازه‌گیری شد. آنالیز آماری نشان داد که فاکتورهای آزمایشی مانند سویه باکتری، زمان و اثر متقابل آن‌ها در سطح یک درصد معنی‏دار می‌باشد. این باکتری‌ها توانستند در حضور ترکیب‌های نفتی همانند گازوئیل به صورت چشم‌گیری رشد نمایند و از میان سویه‏های باکتری، سویه <em>Chryseobacterium</em> sp. اختلاف معنی­داری با دیگر سویه­ها از لحاظ رشد در حضور گازوئیل داشت و با گذشت زمان (اندازه‌گیری پنجم) رشد آن بیشتر شد، نتایج اثر متقابل باکتری و زمان نیز نشان‌دهنده این یافته بود.