بررسی تجزیه‌زیستی هیدروکربن‌های نفتی گازوئیل، تولوئن و فنانترن توسط سه گونه باکتری CHAO Pseudomonas fluorescens، Pseudomonas putida P13 و P5 Pantoea agglomerans

Abstract

آلودگی خاک و آب به آلاینده‌های نفتی یکی از معضلات محیط زیست به شمار می‌رود. زیست‌پالایی یکی از روش­های برطرف‌سازی این آلاینده‌ها است که متکی بر میکروارگانیسم­های بومی و غیربومی می­باشد. با توجه به نقش مثبت باکتری‌های جنس <em>سودوموناس</em> در زیست‌پالایی، در این مطالعه توانایی دو گونه باکتری بومی و غیربومی از جنس <em>سودوموناس</em> به ترتیب به نام‌های <em>Pseudomonas putida</em> P13، <em>Pseudomonas</em> <em>fluorescens</em> CHAO و یک گونه غیر <em>سودوموناس</em> به نام <em>Pantoea agglomerans</em> P5 به عنوان باکتری‌های استفاده‌کننده از هیدروکربن‌ها در حضور مواد نفتی مختلف از قبیل گازوئیل (2 درصد)، تولوئن (1 درصد) و فنانترن (05/0 درصد) برآورد شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار با بکارگیری مایه تلقیح میکروبی (با جمعیت CFU/ml 10⁸) در هر دو محیط مایع و جامد انجام پذیرفت. برای این منظور از محیط حداقل عاری از کربن (CFMM) و جایگزین نمودن مواد نفتی مختلف به عنوان منبع کربن استفاده شد. بررسی توانایی باکتری‌ها در محیط جامد بر اساس سنجش قطر کلنی و در محیط مایع بر اساس کدورت سنجی و شمارش جمعیت باکتری‌ها انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که بیشترین رشد و تجزیه مواد نفتی توسط باکتری‌های جنس <em>سودوموناس</em> اتفاق می‌افتد و هر دو گونه سودوموناس رفتار و رشد یکسانی را در حضور هر سه ماده نفتی نشان دادند در حالی که گونه <em>Pantoea agglomerans</em> P5 کمترین رشد را داشت. از میان مواد نفتی استفاده شده بالاترین تجزیه مربوط به ماده نفتی گازوئیل و به دنبال آن به ترتیب فنانترن و تولوئن بود. همچنین توانایی باکتری‌ها در تجزیه مواد نفتی با گذشت مدت زمان انکوباسیون افزایش یافت. نتایج این آزمایش توانایی گونه‌های <em>سودوموناس</em> را در زیست‌پالایی محیط‌های آلوده شده به هیدروکربن‌ها به ویژه هیدروکربن‌های آلیفاتیک نشان داد.