بررسی فرهنگ مردم سالاری دینی در قرآن کریم

Abstract

مهمترین ویژگی قرآن " جامعیت" آن است که مورد قبول اکثر اندیشمندان است، قرآن به عنوان کتابی کامل و جامع به موضوعات مختلفی از جمله " مردم و سیاست " پرداخته و از آنجا که حکومت در اسلام از مهمترین بنیان های جامعه به شمار می رود، بیان مسائل و موضوعات سیاسی در قرآن از اصول اساسی است. مردم سالاری یکی از انواع روش ها و شیوه های حکومت داری است؛ از دیدگاه اسلام تقابلی بین " خدا و انسان " وجود ندارد، خداوند منشأ قانون گذارى است و انسان " خلیفه و جانشین " خداو بر روى زمین است، به همین دلیل انسان موجودی شریف، دارای فضیلت و کرامت است که "منشأ و مبدأ " تحولات اجتماعى شناخته شده و از جایگاه و نقشی ارزنده در " قرآن " برخوردار است. قرآن کریم در آیات متعددی به حاکمان حکومت اسلامی مؤکداً یادآوری نموده که: در مقابل مردم خاضع و مهربان بوده، آزادی آنها را در چارچوب شرع رعایت، خواسته های آنان را تأمین و با آنها مشورت نمایند. مفهوم دخالت " مردم "، هسته مفهومی مشترکی است که مرز نظام مردم سالار را از غیر مردم سالار متمایز می کند. تکریم شخصیت و حفظ حرمت مردم، برخورداری از حمایت آنان، ایجاد عدالت و زمینه های رشد، پیشرفت و بالندگی در جامعه از مهمترین شاخص های مشروعیت حاکمیت می باشند. هدف پژوهش حاضر بررسی " فرهنگ مردم سالاری از دیدگاه قرآن کریم" است، در این تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه ای، داده ها گردآوری شده و با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی، آیات قرآنی بررسی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به کمک یافته ها، پژوهش به این نتیجه می رسد که " فلسفه ی نقش و جایگاه مردم " در تصمیم گیری و مشارکت سیاسی، تدبیر و سیاست دین و دنیای انسان در قرآن از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است.