اثر برخی تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر القای کالوس و کربوهیدارت‌ها بر ترکیبات بیوشیمیایی گیاه کاسنی (Cichorium intybus L.) در شرایط In vitro

Abstract

کاسنی (Cichorium intybus L.) گیاهی دارویی است که از همه قسمت‌های این گیاه (ریشه، برگ، دانه) استفاده می‌شود. هدف این پژوهش بررسی اثر تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر القاء کالوس حاصل از برگ و دمبرگ کاسنی و بررسی اثر کربوهیدرات‌ها (ساکارز و گلوکز) بر ترکیبات بیوشیمیایی (فلاونوئید، فعالیت آنتی‌اکسیدان، فنل، قند، آنتوسیانین) کالوس‌های تولید شده می‌باشد. برای این منظور از سیتوکنین‌های BAP و KIN در 3 سطح (5/0، 1 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر) و NAA در 3 سطح (2/0، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) در محیط‌کشت MS برای القاء کالوس استفاده شد. اثر سطوح مختلف ساکارز و گلوکز در 5 سطح (1، 2، 3، 4، 5 درصد) با تیمار شاهد در محیط کشت ½ MS مایع مورد بررسی قرار گرفت. در حضور 1 میلی‌گرم در لیتر از BAP و NAA بیشترین درصد کال‌زایی و وزن توده کالوس مشاهده شد. نتایج نشان داد که کربوهیدرات‌های مورد مطالعه بر ترکیبات بیوشیمیایی کاسنی اثر معنی‌دار (P<0.01) دارد. بیشترین میزان فنل در تیمار 3 درصد گلوکز (28/0 میلی‌گرم گالیک‌اسید بر گرم وزن تر) و بیشترین میزان فلاونوئید در غلظت 4 درصد گلوکز (29/0 میلی‌گرم کوئرستین بر گرم وزن تر) مشاهده شد. بیشترین مقدار فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی و قند به ‌ترتیب در غلظت‌ گلوکز 1 درصد (51/89 درصد) و گلوکز 4 درصد (97/86 میکروگرم) مشاهده شد. بیشترین میزان آنتوسیانین به‌میزان 1/7 میکرومول بر گرم وزن تر در تیمار گلوکز 5 درصد مشاهده شد. با مقایسه تیمار شاهد و سطوح غلظت ساکارز و گلوکز نتیجه‌گیری شد که ترکیبات بیوشیمیایی در حضور گلوکز مقدار بیشتری را داشتند.