بررسی سازگاری جتروفا در ایران با هدف تولید سوخت زیستی

Abstract

جتروفا با نام علمی <em>Jatropha curcas</em> L.) ( گونه­ای درختچه‌ای و مقاوم به خشکی با ارتفاع 5 تا 6 متر است. این گیاه متعلق به جنس <em>Jatropha</em> است که بیش از 170 گونه دارد. دانه آن با 30-35 درصد روغن، به مصرف برخی از موتورهای دیزلی می‌رسد، برای پخت غذا و روشنایی استفاده می‌شود و در صنایع صابون‌سازی، تولید علف‌کش و داروسازی کاربرد دارد. جتروفا بومی نواحی گرمسیری و نیمه­گرمسیری است، برای رویش به حداقل 250 تا 300 میلی‌متر بارندگی نیاز دارد و نیاز آبی آن برای مراحل گل‌دهی و میوه‌دهی 1000 تا 1500 میلی‌متر است. برگ‌ها در اثر گرمای زیاد و باد گرم صدمه می‌بینند و این سبب کاهش محصول می‌شود. جتروفا نسبت به یخ‌بندان مقاوم نیست و تحمل سایه را ندارد. در تراکم متوسط بهترین عملکرد را دارد. مناسب‌ترین خاک برای جتروفا شنی-لومی با بافت متوسط با هوادیدگی خوب است و خاک­های سنگین و هیدرومورف را نمی­پسندد. علف‌های هرز باعث خشکیدگی نهال‌ها و ضعف می‌شوند که باید هر ساله دو بار وجین شوند. نتایج بررسی‌ها در ایران نشان داد تکثیر گیاه از طریق بذر، قلمه و کشت بافت امکان‌پذیر است و در ناحیه صحاری– سندی سازگاری دارد و در دیگر نواحی با محدودیت­های سرما مواجه است. نیاز آبی آن متوسط بوده و کمبود بارندگی باید از طریق آبیاری تأمین شود. نسبت به شوری نیمه­مقاوم و افزایش شوری (بیش از 50 میلی‌مولار) باعث کاهش عملکرد آن است. آفت و بیماری خسارت‌زایی بر روی آن مشاهده نشده است.