اثرات تنوع فعالیت‌های اقتصادی بر ارتقا ظرفیت روستاییان جهت مقابله با خشکسالی در شهرستان زنجان

Abstract

تغییرات آب‌وهوایی به‌عنوان تهدیدی برای زندگی طبیعی و سیستم‌های معیشتی پدیدار شده است. تنوع معیشتی به‌عنوان یک استراتژی مؤثر برای کاهش تأثیر تغییرات آب‌وهوایی و بحران‌های طبیعی نقش حیاتی در ترویج رشد اقتصادی و کاهش فقر روستایی در کشورهای درحال‌توسعه ایفا می‌کند. این فرایند ترکیب فعالیت‌های کشاورزی و غیرکشاورزی به‌منظور ایجاد معیشت پایدار، بهبود استاندارد زندگی و کاهش آسیب‌پذیری خانوارهای روستایی می‌باشد. پژوهش حاضر باهدف تحلیل و ارزیابی نقش تنوع فعالیت‌های اقتصادی بر ظرفیت‌سازی روستاییان در جهت مقابله و کاهش اثرات خشکسالی با استفاده از آزمون معادلات ساختاری آموس پرداخته است. نتایج حاصل از آزمون بیانگر آن است که رابطه قوی و معناداری بین تنوع فعالیت‌های اقتصادی و ارتقا ظرفیت‌های روستاییان در منطقه موردمطالعه وجود دارد. بررسی وضعیت برازش مدل نهایی نقش تنوع فعالیت‌های اقتصادی بر ظرفیت‌های مناطق روستایی نشان می‌دهد مدل برازش شده از اعتبار و دقت لازم برخوردار بوده و توانسته است این رابطه را تبیین نماید. در میان متغیرهای وابسته پژوهش، نقش فعالیت‌های بخش کشاورزی بر شاخص محیطی و نهادی با سطح معنی‌داری 128/0 و 154/0 معنادار نبوده است. به عبارتی دیگر، از نظر خانوارهای روستایی موردمطالعه فعالیت در بخش کشاورزی در ظرفیت فردی و نهادی نقشی نداشته است. بر عکس شاخص مذکور نتایج نشان می‌دهد اثرگذاری دیگر متغیرها بر شاخص‌های موجود از جمله ظرفیت اقتصادی، اجتماعی و محیطی معنادار بوده است.