راهکارهای کلیدی برون‌رفت از مشکلات ریزازدیادی درختان جنگلی

Abstract

جنگل‏‌ها سرمایه‌های ملی هر کشور محسوب می‌شوند که حفاظت و استفاده صحیح از آنها، علاوه‌بر کسب درآمد، بقای محیط ‌زیست را نیز تضمین می‌نماید. گونه‌های گیاهی بومی، ذخایر توارثی ژنتیکی منحصربه‌فرد، با اهمیت و ارزشمند هر کشوری هستند که ‌دلیل آن، دارا بودن بعضی از صفات مورفولوژیکی برتر و سازگار به شرایط محیطی، مخصوصاً مقاومت آنها در مقابل آفات و امراض و عوامل نامساعد محیطی می‌باشد. این امر تکثیر و حفاظت گونه‌های در معرض خطر را به یک امر حیاتی تبدیل کرده است و لزوم استفاده از روش‏‌هایی که با سرعت بیشتری از روش‏‌های سنتی، پاسخگوی نیاز روزافزون کشت و تکثیر باشد، احساس می‌گردد. درختان بالغی که در طول سالیان دراز عمر خود توانسته‌اند بقای خود را در شرایط مختلف جوی، حمله آفات و امراض و شرایط نامناسب محیطی تحمل نمایند، گنجینه‌های گرانبهایی از ذخایر ژنتیکی محسوب می‌شوند. کشت بافت ابزاری است که می‌تواند گونه‌های درختان جنگلی در معرض انقراض را که در شرایط طبیعی قادر به تکثیر نیستند، از خطر نابودی نجات دهد. با استفاده از این‌ روش بیوتکنولوژیکی می‌توان با تکثیر انبوه گیاهان در شرایط کنترل شده آزمایشگاه و سپس کشت آنها در عرصه‌های طبیعی، در حفظ گونه‌های جنگلی در حال زوال مؤثر بود. به‌طوری‌که در آزمایشگاه کشت بافت گروه زیست‌فناوری مؤسسه تحقیقات جنگل‏ها و مراتع کشور در طی سه دهه اخیر حدود 31 گونه جنگلی در معرض خطر، مورد تکثیر انبوه از طریق ریزازدیادی قرار گرفته‏‌اند.