تبیین آراء انتقادی امام خمینی در باره انتخابات و مجالس دوره پهلوی بر مبنای «نظریه انتقادی»

Abstract

در طول حیات 72 ساله نظام مشروطه ایران (1285 – 1357 ش)، 24 دوره مجلس شورای ملی تشکیل شد. با احتساب مجلس دوره پنجم، که به‌ انقراض قاجاریه و انتقال سلطنت ایران به‌ سلسله پهلوی رأی مثبت داد، انتخابات 20 دوره اخیرِ مجلس در زمان سلطنت رضاشاه و محمدرضاشاه پهلوی برگزار شد. در مقاله پیشِ رو، آراء انتقادی امام خمینی در موضوع برگزاری انتخابات و جایگاه مجالس شورای ملی در دوره رضاشاه و محمدرضاشاه پهلوی، مورد بررسی قرار گرفته است.<br /> هدف پژوهش، تبیین فرایندی است که، دلایل حقوقی - قانونی مخالفت‌­ها و انتقادات امام خمینی با سازوکار انتخابات و موقعیت مجالس شورای ملی آن روزگار را توضیح می‌­دهد.<br /> پژوهش حاضر به‌ روش بررسی تاریخی و آزمون نظریه انتقادی، که رویکرد بنیادین آن <em>«فرایند آشکار کردن شکاف و اختلاف میان هدف درونی و واقعیت بیرونی یک پدیده» است، به‌ تحلیل و ارزیابی دیدگاه­های امام خمینی مبنی بر مقایسه جایگاه انتخابات و مجلس شورای ملی در قانون اساسی مشروطه و موقعیت آن در عرصه عمل سیاسی می‌­پردازد.</em><br /> <em>یافته‌­های پژوهش سودمندی نظریه انتقادی برای تبیین آراء انتقادی امام خمینی در موضوع انتخابات و مجالس شورای ملی را تأیید می‌­کند؛ به‌ دلیل اعمال ‌نفوذ مقام سلطنت و قوه مجریه، میان جایگاه انتخابات و مجالس شورای ملی در قانون اساسی با موقعیت آن در عرصه عمل سیاسی تعارضی بنیادین شکل گرفته بود. </em><br />