جداسازی و شناسایی اکتینوباکترهای تولیدکنندة آنتی‌بیوتیک از ساحل خلیج فارس

Abstract

مقدمه: اکتینومیست‌ها باکتری‌های رشته‌ای و گرم مثبت هستند که به‌صورت آزاد یا ساپروفیت و گاه همزیست با گیاهان دیده می‌شوند. این باکتری‌ها را می‌توان از همه اکوسیستم‌ها ازجمله خاک، آب، رسوبات دریایی به‌ویژه آب‌های گرم جداسازی کرد. اکتینوباکتری‌های دریایی به‌عنوان تولیدکنندة طیف وسیعی از متابولیت‌های ثانویه شناخته شده‌اند. درواقع هر سویه از اکتینوباکتری‌ها به احتمال زیاد ظرفیت ژنتیکی برای تولید 10 تا 20 متابولیت ثانویه را دارد. حدود 23000 نوع آنتی‌بیوتیک از میکروارگانیسم‌ها کشف شده است که طبق برآوردها حدود 10000 نوع از آنها از اکتینوباکتری‌ها جدا شده‌اند. متابولیت‌های ثانویه تولیدشده توسط اکتینوباکتری‌های دریایی، طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های زیستی مانند ضدباکتری، ضدقارچ، ضدسرطان، سمیت سلولی، سیتواستاتیک، ضدعفونی، ضدانگل، ضدمالاریا، ضدویروسی، آنتی‌اکسیدان و ضدرگ‌زایی و غیره دارند.مواد و روش‏‏ها: در این پژوهش برای جداسازی اکتینوباکتری‌ها، نمونه‌های آب و رسوب از خلیج فارس در محل ایستگاه انرژی اتمی بندر بوشهر جمع‌آوری شدند. برای کشت این نمونه‌ها از 7 نوع محیط کشت استفاده شد. برای تعیین هویت جدایه‌های به‌دست‌آمده، ویژگی‌های ریخت‌شناسی، تست‌های بیوشیمیایی و مطالعات مولکولی بررسی شدند.نتایج: 24 جدایة اکتینوباکتر از نمونه‌های آب و رسوب سواحل خلیج فارس جدا شدند که 18 جدایه فعالیت ضدباکتریایی داشتند؛ بنابراین، 75 درصد جدایه‌ها مولد آنتی‌بیوتیک بودند. 95 درصد مواد به‌دست‌آمده از این 18 سویه، اثر ضدباکتریایی علیه باکتری‌های گرم مثبت و 60 درصد علیه باکتری‌های گرم منفی داشتند. 60 درصد از این مواد علیه هر دو گروه باکتری مؤثر بودند.بحث و نتیجه‏گیری: نتایج نشان دادند هرکدام از 18 نوع ماده ضدباکتری جداشده از 18 سویة مختلف، حداقل علیه یک باکتری بیماری‌زا مؤثر هستند که این نشان‌دهندة توانایی بالقوه این منبع برای مطالعه در زمینة دستیابی به آنتی‌بیوتیک‌های جدید است.