عوامل فردی، شخصیت و ادراک: قانون‌گذاران چگونه تصمیم می‌گیرند؟

Abstract

بررسی علمی رفتار نمایندگان در انجام امور نمایندگی ازجمله قانون‌گذاری اهمیت بسزایی دارد. ادراک نمایندگان در فرایند پیچیدة قانون‌گذاری، نقش مؤثری ایفا می‌کند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی نقش عوامل فردی بر ادراک نمایندگان در فرایند تصویب قوانین با اتخاذ رویکردی رفتاری است. برای انجام پژوهش، از روش نظریة داده‌بنیان بهره گرفته شد. نمونه‌گیری با بهره‌گیری از روش قضاوتی با منطق نمونه‌گیری نظری انجام گرفت و تا حصول اشباع نظری دنبال شد. درمجموع، با 22 نمایندة مجلس مصاحبة نیمه‌ساختاریافته انجام شد و اسناد مکتوبی همچون مشروح مذاکرات نیز تجزیه‌وتحلیل شد. مقولات حاصل‌شده طی فرایند کدگذاری به یکدیگر مرتبط شدند و 5 قضیه به دست‌ آمد. تحلیل داده‌ها مبیّن آن بود که عوامل فردی مؤثر بر ادراک نمایندگان شامل شخصیت، تحصیلات، احساسات و هیجان‌ها، سابقه و منافع شخصی است. ادراک نیز به‌عنوان مقولة محوری پژوهش تعیین شد که خود از دو زیرمقولة شناخت مستقیم و شناخت غیرمستقیم و سه مفهوم معناسازی، معنابخشی و معناشکنی تشکیل شده است. یافته‌های پژوهش حاضر آگاهی نمایندگان مجلس از فرایندهای ادراکی‌شان را افزایش می‌دهد و به آنها یادآوری می‌کند که عوامل متعددی بر ادراک آنها به‌صورت آگاهانه یا ناخودآگاهانه تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین، شناخت این عوامل توسط قانون‌گذاران می‌تواند به افزایش کیفیت قانون‌گذاری منجر شود.