مدل سازی مطلوبیت زیستگاه آهو (Gazella subgutturosa) در پارک ملی گلستان

Abstract

<strong> </strong><strong>برنامه ­ریزی به‌منظور حفاظت از گونه‌های حیات ­وحش بدون آگاهی از نیازهای بوم‌شناختی این گونه ­ها و نحوه ارتباط آن‌ها با زیستگاه امکان‌پذیر نیست. مدل­ های مطلوبیت زیستگاه که امروزه کاربرد بسیاری در پژوهش ­های بوم‌شناسی یافته ­اند، با استفاده از نرم ­افزارهای سامانه اطلاعات­ جغرافیایی و آماری انتشار یک‌گونه را با متغیرهای محیط‌ زیستی مرتبط می ­سازند. تهدیدات و تعارضات انسانی موجود در پارک ملی گلستان گونه آهو را به‌عنوان گونه ­ای آسیب ­پذیر در فهرست سرخ </strong><strong>IUCN</strong><strong>، از برخی زیستگاه‌های مناسب جدا کرده و محل‌های حضور جمعیت‌های این‌گونه را در برخی مناطق محدود نموده است. به‌منظور مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه آهو، از روش مبتنی بر داده­ های فقط حضور و تجزیه‌</strong><strong>وتحلیل عاملی آشیان بوم‌شناختی استفاده‌شده است. در این مطالعه از نقاط حضور گونه به‌عنوان متغیر وابسته و از هشت متغیر محیطی ازجمله نقشه طبقات ارتفاعی، نقشه شیب، نقشه جهت، نقشه موقعیت روستاها، نقشه جاده‌های آسفالت و خاکی، نقشه موقعیت پاسگاه‌های محیط‌ بانی، نقشه منابع آبی و آبراهه‌ها به‌عنوان متغیر مستقل استفاده شد. براساس مقادیر تخصص</strong><strong>­</strong><strong>گرایی، مهم‌ترین عوامل مؤثر در آشیان بوم‌شناختی گونه مورد مطالعه درصد شیب، فاصله از جاده و فاصله از پاسگاه ­های محیط‌ بانی است. نقشه مطلوبیت زیستگاه تهیه‌ شده در این مطالعه برای گونه آهو نشان می ­دهد که زیستگاه مطلوب آهو در پارک ملی گلستان بسیار محدود و متمرکز بر حاشیه جاده میان</strong><strong>­</strong><strong>گذر پارک گردیده است.</strong>