بررسی تنوع ریختی ماهی سفید رودخانه ای (Leuciscus orientalis Nordmann, 1840) در حوضه جنوبی دریای خزر

Abstract

جهت مطالعه تغییرات خصوصیات مورفولوژیک ماهی سفید‌رودخانه ‌ای (<em>Leuciscus</em> <em>orientalis</em>)، 190 قطعه ماهی از رودخانه‌ های دوغ، سیاهرود و سفیدرود واقع در حوضه جنوبی دریای خزرصید گردید؛ 25 صفت ریخت‌ سنجی، 5 صفت ریخت‌ سنجی‌ نسبی و 9 صفت شمارشی سنجش و شمارش شد. مقایسه میانگین صفات‌ ریختی بیان‌ گر وجود دوشکلی جنسی در جمعیت‌ های مورد مطالعه بود. از جمله صفات جدا کننده قطرمردمک چشم، فاصله باله ‌پشتی- دمی، طول قاعده باله مخرجی، فاصله بین چشم‌ ها و عرض سر است . نتایج نشان داد که صفات شمارشی در بین جمعیت‌ ها تفاوت معنی‌ دار ندارد (0/05>p) اما خصوصیات ریخت‌ سنجی مبتنی بر فاصله تاکسونومیک بیان گر فاصله کم‌ تر جمعیت‌ دوغ از جمعیت سیاهرود و جدایی ریختی معنی‌ دار از جمعیت سفیدرود است. در تجزیه به مؤلفه‌ های اصلی مؤلفه اول و دوم 69/77 درصد از تغییرات واریانس کل را شامل می‌شوند. به‌ منظور بیان واضح ‌تر جدایی جمعیت‌ ها از آزمون CVA استفاده شد. نتایج آزمون نشان داد که جمعیت‌ ها به‌ طور معنی‌ دار از هم جدا شدند (Wilk^,s lambda0/052 =)(p<0/05) و فاکتور اول و دوم 66/8 درصد از تغییرات واریانس کل را سبب می ‌شوند. صفات عرض ساقه دمی، طول قاعده باله سینه ‌‌ای و قطرچشم بر روی محور اول و صفات فاصله بین چشم‌ ها، قطر مردمک‌ چشم و طول قاعده باله مخرجی بر روی محور دوم بارگذاری می ‌شوند.