شناسایی ژنوتیپ‌های برنج متحمل به تنش خشکی با تجزیه و تحلیل چندمتغیره

Abstract

به منظور شناسایی ژنوتیپ­های برنج متحمل به شرایط تنش خشکی، 14 ژنوتیپ برنج در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط غرقاب و تنش خشکی در شهرستان علی­آباد کتول در سال زراعی 91-90 مورد آزمایش قرار گرفتند. تفاوت بسیار معنی­داری بین ژنوتیپ­ها از نظر کلیه صفات مورد مطالعه وجود داشت که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ­ها بود. تحلیل همبستگی بین عملکرد در شرایط غرقاب و تنش خشکی و شاخص تحمل به خشکی نشان داد که شاخص­های حساسیت به تنش، تحمل، میانگین عملکرد، میانگین هندسی، میانگین هارمونیک و عملکرد را به عنوان شاخص­هایی برتر در هر دو شرایط غرقاب و تنش خشکی که قادرند ژنوتیپ­های مقاوم با عملکرد بالا را نشان دهند انتخاب نمود. تجزیه خوشه­ای ژنوتیپ­ها به کمک شاخص­های تحمل به خشکی انجام شد. براساس این نمودار ژنوتیپ­ها به سه گروه تقسیم شدند. ژنوتیپ­های Graldo، IRAT216، غریب سیاه ریحانی، USEN، IR63372-15 که در گروه سوم قرار گرفتند و جزو ژنوتیپ­های حساس به خشکی بودند. با توجه به شاخص­های تحمل خشکی ژنوتیپ­های سپیدرود، طارم محلی و IR83752-B-B-12-3 نظر به دارا بودن بیشترین میزان عملکرد در هر دو شرایط محیطی و داشتن شاخص تحمل به تنش بالا به عنوان ژنوتیپ­های متحمل پیشنهاد می­شوند.