تأثیرپذیری تزیینات معماری کرمان از فرهنگ ایرانی، هندی و چینی از عهد صفویه تا دوران معاصر

Abstract

بیان مسئله: کرمان از دیرباز جایگاه تاریخی مهمی در ایران داشته و در دوره‌هایی این جایگاه با اهمیت‌تر شده است. از دوران صفوی و بعد از تبدیل بندرعباس به یک بندر مهم تجاری، کرمان به مرور تبدیل به یک نقطة مهم تجاری در پهنة کشور می‌شود و در یکی از شاخه‌های جادة ابریشم قرار می‌گیرد. در این زمان مبادلات زیادی با هندوستان و چین در کرمان انجام شده و در نتیجه این شهر از یک شهر درجه دو به یک شهر درجه یک تبدیل می‌شود. بررسی تأثیر این مراودات و نزدیکی جغرافیایی روی معماری و تزیینات کرمان از دوران صفوی به بعد بسیار کم بوده است.<br /> هدف : هدف تحقیق حاضر واکاوی تزیینات ساختمان‌های کرمان از دوران صفوی به بعد و بررسی تأثیرات این موارد از سایر کشورها به خصوص هندوستان و چین است. با درنظرگرفتن برخی از بناهای این دوران در کرمان تحقیق حاضر به دنبال تحلیل و دسته‌بندی تزیینات ساختمان‌های کرمان از لحاظ اصالت و نوع تزیین است.<br /> روش تحقیق : روش تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش جمع‌آوری داده‌ها بر مبنای اطلاعات کتابخانه‌ای است. برای آنالیز داده‌ها از شیوة قیاسی استفاده شده است. در این تحقیق به منظور تحلیل و دسته‌بندی تزیینات معماری بناها از لحاظ اصالت، از میان بناهای برجای‌مانده تعدادی بنا انتخاب و به تحلیل ویژگی‌های طراحی آنها پرداخته شده است. انتخاب نمونه‌ها بر مبنای دورة ساخت آنها و داشتن تزیینات معماری اعم از کاشی‌کاری، آجرکاری، نوع رنگ و احجام استفاده‌شده در آنها بوده است. فرضیة تحقیق حاضر آن است که تزیینات معماری کرمان از دوران صفویه به بعد ترکیب تزیینات اصیل ایرانی، هندی و چینی را به نمایش می‌گذارد.<br /> نتیجه‌گیری : نتایج کاوش‌ها فرضیة تحقیق را تأیید می‌کند. در بناهایی که مورد بررسی قرار گرفتند به وضوح ردپای معماری هندوستان و چین در کنار عناصر معماری سنتی ایرانی و گاهاً تأثیر معماری غرب دیده می‌شود. نتیجة تحقیق حاضر به ویژه از این جنبه حائز اهمیت است که باب جدیدی را در تحقیقات معماری ایران در دورة صفوی به بعد باز کرده و در دیدگاه‌های رایج گذشته سنت‌شکنی می‌کند.