پهنه بندی آسیب پذیری مخاطرات طبیعی و ژئومورفولوژیکی سکونتگاه های روستایی شهرستان سقز(مطالعه موردی سیل و زلزله)

Abstract

<strong>حوادثی که به­طور ناگهانی روی می­دهند و موجب وارد آمدن خسارت به انسان و محیط می­شوند، به عنوان مخاطرات طبیعی شناخته می­شوند. این مخاطرات به دلیل ماهیت غیر منتظره­ی خود، در بیشتر موارد خسارت مالی و جانی بسیاری بر جایی می­گذارند. در بین مخاطرات طبیعی، زلزله و سیل جزو ویران­گرترین مخاطرات به شمار می­آیند. این مخاطرات در جوامع روستایی به دلیل ارتباط تنگاتنگ با محیط طبیعی و توان محدود در مقابله با این­گونه تهدیدات، دارای شدت و قدرت آسیب رسانی بیشتری می­باشند. لذا شناسایی مناطقی که دارای آسیب­پذیری بیشتری از مخاطرات طبیعی هستند، می­تواند در جهت برنامه­ریزی برای مقابله با کاهش اثرات این حوادث موثر باشد. پژوهش حاضر با هدف پهنه­بندی آسیب­پذیری مخاطرات طبیعی سیل و زلزله به بررسی تاثیر عوامل ژئومورفولوژیکی بر رخداد مخاطرات طبیعی پرداخته است. تحقیق کاربردی و روش انجام آن توصیفی _ تحلیلی می­باشد؛ آمار و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه­ای و داده­های سنجش از دور جمع­آوری گردیده است. برای پهنه­بندی آسیب­پذیری مخاطرات طبیعی سیل و زلزله، محاسبه نقش هرکدام از فاکتورهای ژئومورفولوژیکی تاثیرگذار در وقوع این مخاطرات طبیعی از روش­ </strong><strong>AHP</strong><strong> استفاده شده است. سپس با استفاده از قابلیت­های تحلیل مکانی </strong><strong>GIS</strong><strong> لایه­های نهایی پهنه­بندی خطر زلزله و سیل تهیه­گردیده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد از کل روستاهای موجود در شهرستان سقز 145 روستا در پهنه با خطر نسبتاً بالا و 135 روستا در پهنه­ باخطر نسبتاً متوسط زلزله قرار گرفته­اند. همچنین پهنه­بندی روستاها بر اساس احتمال وقوع زمین لرزه نشان داد 240روستا در پهنه با احتمال وقوع کم و 40 روستا نیز درپهنه با احتمال وقوع متوسط قرار دارند، سایر روستاها در پهنه با احتمال ضعیف خطر وقوع زلزله قرار دارند. </strong>