محاسبه نرخ‌لغزش در منطقه شش‌تراز گسل درونه به روش هیستوگرام و حداقل سن با استفاده از لومینسانس برانگیخته شده با نور

Abstract

گسل درونه در شمال_‌شرق ایران، از گسل‌هایی است که با وجود طویل بودن، قرار‌گیری در محل همگرایی دو صفحه عربستان-اوراسیا و دارا‌ بودن پتانسیل بالای لرزه‌خیزی، فقط یک زمین‌لرزه تاریخی با بزر‌گای 7 (زمین‌لرزه 1619، دوغ آباد (آمبرسیز و ملویل، 1982)) و دو زمین‌لرزه دستگاهی با بزرگای بیش از حدود 6 (زمین‌لرزه‌های 1933 با بزرگای 6 و 1940 با بزرگای 5/6، در حوالی این گسل (چالنکو و همکاران، 1973)) داشته است؛ بنابراین، تحلیل‌خطرلرزه‌ای روی این گسل ضروری است. یکی از روش‌های تحلیل<em>‌</em>خطر در یک منطقه، محاسبه نرخ_‌لغزش است. از بهترین روش‌های تعیین نرخ‌لغزش، استفاده از سن‌یابی رسوبات، با به‌کارگیری لومینسانس (لومینسانس) برانگیخته‌شده با نور (<em>OSL</em>) است. در این بررسی، نرخ‌دُز‌معادل‌دُز‌طبیعی (<em>De</em>) ذرات کوارتز و فلدسپار نمونه‌های برداشت‌شده از منطقه شش_‌تراز، با تحلیل داده‌ها در برنامه <em>Analyst</em> به روش هیستوگرام (هیستوگرام) محاسبه شد. با توجه به آنکه در رسوبات منطقه، احتمال صفر نشدن کامل سیگنال‌های لومینسانس نمونه‌ها وجود دارد، نتایج حاصل به روش حداقل سن نیز محاسبه شد. با استفاده از مقادیر <em>De</em>، سن ذرات کوارتز نمونه‌های <em>T</em><em>₁</em>، <em>T</em><em>_1a</em> و <em>T</em><em>₂</em>، به روش حداقل سن به‌‌ترتیب 75/0±49/3 و 95/0 ± 67/7 و 34/1±57/4 هزار سال و به روش هیستوگرام، به‌ترتیب 15/3±88/3 و 5/10±99/10 و 45/4±99/7 هزار سال برآورد شد و سن ذرات فلدسپار این نمونه‌ها نیز، به روش حداقل سن، به‌‌ترتیب 48/0±23/6 و 23/2±40/7 و 25/0±96/4 هزار سال و به روش هیستوگرام، به‌‌ترتیب 22/1±61/7 و 79/1±40/9 و 43/2±07/8 هزار سال برآورد شد. با استفاده از جابه‌جایی‌های اندازه‌گیری‌شده طی عملیات صحرایی در منطقه شش‌تراز، بر پایه داده‌های ذرات کوارتز و فلدسپار، نرخ‌لغزش ذرات کوارتز نمونه‌ها <em>T</em><em>₁</em>، <em>T</em><em>_1a</em> و <em>T</em><em>₂</em>، به روش حداقل سن به‌‌ترتیب 39/1±30/6 و 43/0±26/3 و 56/0±75/1 میلی‌متر بر سال و به روش هیستوگرام، به‌ترتیب 61/4±67/5 و 18/2±28/2 و 57/0±1 میلی‌متر بر سال برآورد شد و نرخ‌لغزش ذرات فلدسپار این نمونه‌ها، به روش حداقل سن به‌ترتیب 31/0±53/3 و 03/1±38/3 و 22/0±61/1 میلی‌متر بر سال و به روش هیستوگرام، به‌ترتیب 48/0±89/2 و 52/0±66/2 و 32/0±99/0 میلی‌متر بر سال برآورد شد. مقایسه سیگنال درخشایی (لومینانس) ذرات کوارتز و فلدسپار روشن ساخت که سن‌های به‌دست آمده از ذرات فلدسپار، قابل قبول‌تر از ذرات کوارتز است. محدوده نرخ‌لغزش‌های به‌دست آمده در تحقیق حاضر، وسیع‌تر از محدوده به‌دست آمده در تحقیقات قبلی است، لذا تحقیقات بیشتر، ضرورت دارد.