مقاله حاضر مهمترین مواردی را که دانشمندان علم کلام به آیۀ ﴿ لا اکراه فی الدین﴾ استناد کرده اند ، مورد بررسی قرار داده است ؛ بر این اساس آیۀ شریفه در دو جهت مورد استدلال قرار گرفته است: 1. در مورد افعال الهی؛ مانند: قاعدۀ ...

حدیث: «ما بدا لله مثل ما بدا فی اسماعیل» با یکی از عقاید اختصاصی شیعه، یعنی «بداء» ارتباط وثیق یافته است. بررسی سندی حدیث نشان می‌دهد، این حدیث بیشتر در منابع امامیه وجود دارد و اکثر اسناد آن، مرسل و مقطوع هستند. تنها سند ...

«کلام اجتماعی» شاخه‌ای از الهیات اجتماعیِ اسلامی است که به استنباط، تبیین و دفاع از آموزه‌های اعتقادی و دیدگاه‌های دینی در باب مسائل اجتماعی می‌پردازد. متکلمان اسلامی در طول تاریخ و در سایۀ روی‌کرد حداکثری به دین، توجه ...

هر کدام از طرف‌داران استطاعت مع‌الفعل و استطاعت پیش از فعل، برای اثبات نظریۀ خویش به قرآن استناد کرده‌اند. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به آثار متکلمان، به بررسی و نقد ادلۀ قرآنی متکلمان مذاهب مختلف کلامی ...

این مقاله در صدد است، ضمن گزارش و ارزیابیِ دقیق دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبائی دربارۀ ارادۀ الهی، نظریه‌ای نزدیک‌تر به روایات ارائه کند. ملاصدرا، ارادۀ الهی را از صفات ذات و مساوق با علم به نظام اصلح می‌داند. علامه طباطبائی ...

مفهوم «مصلحت» و عناوین نزدیک آن (لطف و اعتبار) در توجیه آلام ابتدایی، نقش محوری دارد. درواکاویِ مفهوم مصلحت دررهیافت کلامی، مفهوم کلی آن درنظر گرفته شده و در آیات وروایات،بیشتر به مصادیق  مصلحت مانند: اجر، آزمایش الهی، ...

علم کلام از جمله علومی ‌‌است که از هردو منبعِ عقل و نقل، در استنباط آموزه‌های اعتقادی بهره می‌برد. عقل نیز در حوزۀ کلام، کارکردهای گوناگونی همچون کارکردِ نظری، عملی، استنباطی و دفاعی دارد. مقالۀ حاضر به بحث «کارکرد عملی» ...