معرفی متحمل‌ترین ژنوتیپ‌های کلزا به خسارت شته مومی کلم در منطقه میاندوآب استان آذربایجان غربی

Abstract

<strong>کلزا </strong><strong>(.<strong><em>Brassica napus</em> L</strong>)</strong><strong> یکی از گیاهان دانه روغنی مهم در کشور بوده که </strong><strong>کشت آن </strong><strong>در یک دهه اخیر به طور قابل ملاحظه‌ای در ایران افزایش یافته ‌است. افزایش سطح زیر کشت کلزا باعث ازدیاد آفات مربوط به این گیاه گردیده است که از آن جمله می‌توان به شته مومی کلم </strong><strong><em>Brevicoryne brassicae</em></strong><strong> (L.)</strong><strong> اشاره کرد که خسارت شدیدی را به طور مستقیم با کاهش محصول و یا غیر مستقیم با افزایش مصرف سموم در مزارع ایجاد می‌نماید. یکی از مناسب‌ترین روش‌های‌ کاهش خسارت این آفت استفاده از ارقام مقاوم است. برای این منظور مقاومت 12 ژنوتیپ کلزا نسبت به شته ‌مومی‌ کلم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب طی دو سال متوالی مورد بررسی قرار گرفت. در </strong><strong>هر سال دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط آلودگی طبیعی و عدم آلودگی اجرا شد.</strong><strong> شاخص آلودگی از حاصلضرب میانگین طول ساقه آلوده به شته در میانگین تعداد شته در یک سانتی‌متر از ساقه آلوده در درصد آلودگی هر کرت به شته مومی کلم در مزرعه آلوده محاسبه شد و شاخص کاهش عملکرد با داده‌های بدست آمده از عملکرد و اجزای آن در هر دو مزرعه آلوده و شاهد محاسبه گردید</strong><strong>. </strong><strong>در بررسی‌های پاییزه تیمارها، هیچ نوع آلودگی شته مومی مشاهده نگردید اما آلودگی‌های بهاره کلزا به شته مومی برای ارزیابی حساسیت ژنوتیپ‌‌ها مناسب بود. </strong><strong>در گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها بر اساس شاخص کاهش عملکرد ارقام لیکورد، اپرا، زرفام و ارینت دارای کمترین شاخص کاهش عملکرد بوده و به عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به شته مومی کلم شناخه شده و لذا قابلیت کشت در میاندوآب و مناطق مشابه را دارند. ژنوتیپ‌های آر‌جی‌اس ۰۰۳ و اس‌ال‌ام ۰۴۶ دارای بالاترین شاخص کاهش عملکرد بوده و به عنوان ژنوتیپ‌های حساس گروه‌بندی شدند.</strong>