تبیین عقلانی وحی از نظر ابن سینا

Abstract

<strong><em>ارائه­ تبیین عقلانی از فرایند وحی، دیدگاه شایعی است که توسط فیلسوفان اسلامی مطرح شده است. ابن­ سینا نیز به عنوان یکی از پرچمداران فلسفه­ اسلامی، با ارائه­ طرحی از نظام اندیشه و تعقل بشری تلاش کرد تا فرایند دریافت وحی توسط نبی را در قالب چنین طرحی بگنجاند؛ به نحوی که وحی را به عنوان منتهای عقلانیت که تنها در دسترس نبی قرار دارد، به اثبات رساند. اهمیت رهیافت ابن­ سینا در تبیین معرفتی وحی، در مواجهه با سایر رهیافت­ های فلسفی روشن می شود. به عنوان مثال فارابی وحی را به قوه­ متخیله­ نبی مربوط می­ داند و تفاوت نبی با حکیم را در این می­ داند که حکیم در مرتبه­ عقل مستفاد و در اثر تعلیم به عقل فعال متصل می­ شود، در حالی که نبی با تکیه بر قوه­ متخیله ـ خود و بدون نیاز به تعلیم، این حقایق را در می‏ یابد؛ بنابر این به نحوی می­ توان نتیجه گرفت که حکیم به لحاظ فعلیت عقلی در مرتبه ­ای بالاتر از نبی قرار دارد. این در حالی است که دریافت‏ کننده­ وحی از دیدگاه ابن ­سینا، عقل قدسی در نبی است که مربوط به بالاترین ظرفیت عقلی بشر است که تنها برای نبی قابل دسترسی است و هرگز حکیم و فیلسوف توانایی وصول به چنین مرتبه ­ای را ندارد.</em></strong>