رشد هوشمند شهری با تأکید بر روش TDR درجهت تأمین زمین خدمات شهری (مورد شناسی: شهر یاسوج)

Abstract

<strong>یکی از رویکردهای نوین تأمین زمین خدمات شهری که از تلفیق رشد هوشمند شهری و پایداری شهری حاصل‌شده، روش انتقال حق توسعه است؛ ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر شناسایی مناطق ارسال و دریافت حق توسعه و همچنین شناسایی نواحی دارای پتانسیل بالای حق توسعه و شناسایی پیشران‌های کلیدی مؤثر در اجرای الگوی </strong>TDR<strong> است. جامعۀ آماری پژوهش شهر یاسوج و حوزۀ نفوذ مستقیم (حریم) آن است. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها و وزن‌دهی شاخص‌های پژوهش از مدل </strong>GRA<strong> و نرم‌افزار </strong>Arc GIS<strong> و برای طراحی نقشه‌های نهایی پژوهش از نرم‌افزار </strong>IDRISI Selva<strong> و شناسایی پیشران‌های کلیدی از مدل روش تحلیل اثرات متقاطع استفاده شده است. براساس الگوی انتقال حق توسعه، نواحی شهر یاسوج به مناطق دریافت و انتقال حق توسعه تقسیم شدند</strong>.<strong> نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که در مناطق ارسال، پارامتر آثار و ابنیۀ تاریخی و بافت‌های باارزش با وزن 7246/0 رتبۀ اول را به خود اختصاص داده است. مشارکت شهروندان و</strong> <strong>اراضی زراعی، باغات و جنگل‌های مهم با وزن 6279/0 و 5403/0 در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. در مناطق دریافت نیز پارامتر مشارکت با وزن 9471/0 و تمایل به افزایش تراکم و ساخت‌و‌ساز با امتیاز 3241/ 0 در اولویت دوم قرار دارد. براساس نتایج پژوهش، ناحیۀ 2 و 3 از پتانسیل بسیار بالایی در ارسال حق توسعه و همچنین ناحیۀ 4 پتانسیل بسیار بالایی برای دریافت حق توسعه دارد. درنهایت نتایج حاصل از به‌کارگیری روش تحلیل تأثیرات متقاطع حاکی از آن بوده که 4 پیشران کلیدی از‌جمله شاخص‌های تمایل به افزایش تراکم و ساخت‌وساز، برخورداری از شبکۀ معابر، آثار و ابنیۀ تاریخی و بافت‌های باارزش، اراضی زراعی، باغات و جنگل‌های مهم از میان 15 عامل شناسایی شده، بیشترین تأثیر و همچنین شاخص مشارکت، ضمانت حقوقی و قانونی بالا، وجود ساختار و سازمان اداری منسجم به‌عنوان عوامل تنظیم‌کنندۀ بین عوامل تأثیرگذار و تأثیرپذیر بیشترین شدت را در شناسایی و توسعۀ تأمین زمین خدمات شهری یاسوج دارند. درنتیجه این پیشران‌ها باید به‌عنوان عوامل پایة اصلی در روش </strong>TDR<strong> در آینده مورد استفاده قرار بگیرند.</strong>